Rusza inwestycja pn. „Budowa szklani wraz z systemem zasilania
z OZE oraz adaptacja i modernizacja istniejących pomieszczeń
na potrzeby nowego laboratorium genotypowania roślin w IHAR-PIB w Radzikowie”
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB w Radzikowie rozpoczął realizację strategicznej inwestycji pn. „Budowa szklarni wraz z systemem zasilania z OZE oraz adaptacja i modernizacja istniejących pomieszczeń na potrzeby nowego laboratorium genotypowania roślin” w ramach projektu finansowanego ze środków KPO, pn. „Centralne Laboratorium Fenotypowania i Genotypowania Roślin Rolniczych” (CREATOR) (umowa nr IHAR.KPOD.01.19-IP.04-0032/23). Inwestycja została podzielona na trzy komplementarne części, które obejmują budowę kompleksu szklarniowego, adaptację budynku na potrzeby laboratorium oraz utworzenie niezależnej farmy fotowoltaicznej.
W maju 2025 roku zostały podpisane trzy umowy z wykonawcami poszczególnych części inwestycji. Część pierwszą zrealizuje firma MKL-BUD Sp. z o.o. z Warszawy – całkowity koszt tej części to 31 157 623,68 zł brutto, z czego 25 331 401,37 zł pochodzi z dofinansowania w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO). Część drugą wykona firma NAFIBUD S.A. z Bielska Podlaskiego – koszt wynosi 4 397 250,00 zł brutto, z czego 3 575 000,00 zł to środki z KPO. Trzecią część inwestycji, obejmującą farmę fotowoltaiczną, zrealizuje GM STARBUD Sp. z o.o. ze Starachowic, przy koszcie 1 189 410,00 zł brutto i dofinansowaniu KPO w wysokości 967 000,00 zł.
W ramach pierwszej części powstanie nowoczesny kompleks szklarniowy o powierzchni bliskiej 2 400 m2, przeznaczony do uprawy roślin rolniczych i wysokoprzepustowego fenotypowania. Inwestycja obejmuje również zaplecze techniczne i laboratorium kwarantannowe. Obiekt zostanie wyposażony w zintegrowany system zasilania energią elektryczną z farmy fotowoltaicznej, co pozwoli na ograniczenie emisji oraz zbliżenie się do neutralności energetycznej. Dzięki pełnej automatyzacji warunków środowiskowych, w tym temperatury, wilgotności i oświetlenia – możliwe będzie prowadzenie badań niezależnie od warunków zewnętrznych. Strefa kwarantannowa zapewni bezpieczne warunki pracy z organizmami objętymi przepisami fitosanitarnymi. Będzie ona wyposażona w system zabezpieczeń i kontroli ciśnień, zapobiegający wydostaniu się patogenów na zewnątrz. Część badawcza umożliwi przechowywanie próbek i ekstrakcję DNA, które następnie analizowane będzie w laboratorium genotypowania.
Drugą część projektu stanowi kompleksowa modernizacja skrzydła istniejącego budynku Laboratorium nr 2, która umożliwi jego adaptację do standardów nowoczesnego laboratorium genotypowania roślin. Powierzchnia nowego laboratorium wyniesie ponad 300 m². Przestrzeń zostanie podzielona na funkcjonalne sekcje zgodnie z zaplanowanym przepływem pracy z materiałem biologicznym. Pomieszczenia zostaną wyposażone w systemy kontroli klimatu, kaskadowy system ciśnień zapobiegający kontaminacji oraz bezpieczne okna podawcze umożliwiające jednokierunkowy przepływ prób. Nowe laboratorium pozwoli na prowadzenie zaawansowanych analiz genomicznych. Infrastruktura teleinformatyczna umożliwi integrację danych genomicznych z fenotypowymi, pozyskiwanymi w szklarni i w warunkach polowych z wykorzystaniem zaawansowanych i wysokoprzepustowych systemów fenotypowania roślin.
Trzecim elementem inwestycji jest budowa wolnostojącej farmy fotowoltaicznej o mocy do 400 kW, która zapewni zrównoważone źródło energii elektrycznej na potrzeby nowej infrastruktury badawczej. Powstanie również niezbędna infrastruktura techniczna wraz z przyłączami do miejsc odbioru energii na terenie instytutu.
Realizowane przedsięwzięcie doskonale wpisuje się w priorytety Krajowego Planu Odbudowy, ukierunkowanego na odbudowę oraz transformację ekologiczną i cyfrową. Inwestycja stanowi istotny krok w stronę rozwoju nowoczesnych technologii w rolnictwie i znacząco wzmacnia potencjał badawczo-rozwojowy Instytutu. Dzięki niej polskie rolnictwo zyska dostęp do narzędzi badawczych najwyższej klasy, co umożliwi skuteczniejsze dostosowanie odmian do zmieniających się warunków klimatycznych i rynkowych, a także zwiększy konkurencyjność polskich odmian na rynku krajowym i międzynarodowym.