Repozytorium

Badaniami prowadzonymi w latach 2002–2005 objęto 33 odmiany, 6 rodów i 1 ekotyp w obrębie 10 gatunków traw gazonowych, które wysiano w kwietniu 2001 r. na poletka o pow. 1 m2, w układzie trzech powtórzeń. Od pierwszego pełnego roku użytkowania zaniechano stosowania nawożenia...

Celem badań była ocena zwarcia runi odnowionego użytku zielonego obsianego mieszankami trawiasto-koniczynowymi, które zgodnie z założeniem metodycznym użytkowano 4 i 6-kośnie. Badania prowadzono w latach 1999-2001 w dolinie Noteci na zdegradowanym pastwisku położonym na glebie murszastej. Poletka o powierzchni 6 m 2 obsiano 5 września 1998 roku 6 mieszankami różniącymi się dominantem...

Mikrotuberyzacja, to proces tworzenia się bulw ziemniaka w warunkach in vitro (Solanum tuberosum L.). Rozmiar mikrobulw nie przekracza z reguły średnicy 10 mm i masy 0,7 g (Struik, Wiersema, 1999). Do ich produkcji stosuje się kulturę wyprowadzoną z jednowęzłowych fragmentów roślin, którą poddaje się działaniu chemicznych i fizycznych czynników indukujących tuberyzację...

Identyfikację 92 odmian ziemniaka przeprowadzono z wykorzystaniem elektroforetycznej analizy składu białkowych inhibitorów proteaz wyizolowanych z bulw ziemniaka. Inhibitory proteaz stanowią grupę białek o specyficznym odmianowo składzie i mogą służyć jako biochemiczne markery odmian ziemniaka. Analizę elektroforetyczna tych białek wykonywano po ich oddzieleniu od pozostałych białek metodą chromatografii powinowactwa...

W trzyletnich badaniach realizowanych w Zakładzie Doświadczalnym Gorzyń badano następczy wpływ deszczowania, niszczenia naci i nawożenia azotem na plonowanie sadzeniaków bardzo wczesnej odmiany Aster. Materiał sadzeniakowy pozyskiwano z doświadczeń prowadzonych w latach 1998–2000 w Zakładzie Doświadczalnym Złotniki...

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem dolistnego nawożenia mikroelementami w formie wieloskładnikowego nawozu Mikrochelat Gama oraz soli technicznych Cu, Zn, Mn, Mo i B, na zawartość azotu ogólnego i skład frakcyjny białka bulw ziemniaka odmiany Mila. Wykazano oddziaływanie zastosowanego nawożenia, a w szczególności cynku, miedzi, molibdenu oraz badanego wieloskładnikowego nawozu na wzrost zawartości azotu ogólnego w suchej masie bulw ziemniaka...

W wielu krajach Europy mątwiki stanowią duży problem w uprawach produkcyjnych ziemniaka, a zwłaszcza w uprawie odmian skrobiowych. Występują dwa gatunki mątwika, będące zagrożeniem dla ziemniaka Globodera rostochiensis i Globodera pallida. Oba gatunki zostały wpisane na światową listę szkodników kwarantannowych. Na obszarach swojego występowania mątwiki powodują duże straty zarówno w liczbie jak i jakości bulw ziemniaka.

Na podstawie badań prowadzonych w Zakładzie Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie w latach 2003–2005 dokonano oceny porażenia naturalnego chorobami 23 odmian ziemniaka. Ocenę porażenia odmian czarną nóżką prowadzono w dwóch terminach: po wschodach roślin ziemniaka i w okresie pełnej wegetacji. Nasilenie choroby oceniono jako odsetek roślin chorych na poletku. Naturalne porażenie bulw chorobami (mokra i sucha zgnilizna, parch zwykły i srebrzysty i ospowatość) oceniono na próbach wielkości 10 kg (10 kg x 4 powtórzenia) pobieranych z każdego poletka w trakcie zbioru plonu...

W latach 2003–2005 w Boninie (Pomorze Zachodnie) badano wpływ wiosennego zaprawiania na ograniczenie występowania rizoktoniozy (Rhizoctonia solani) na roślinach i bulwach ziemniaka. Doświadczenia przeprowadzono na średnio późnej odmianie jadalnej Bryza. Badano następujące warianty zaprawiania: kontrola bez zaprawiania, Monceren 250 FS w dawce 60 ml na 100 kg bulw i Pencycuron + JAU 6476 258 FS w dawce 62,5 ml/100 kg...

W latach powojennych rak ziemniaka powodowany przez Synchytrium endobioticum (Schilb.) Perc. stanowił w Polsce poważny problem. W ramach zwalczania choroby, od 1955 roku do rejestracji i uprawy na terenie kraju dopuszczone są wyłącznie odmiany ziemniaka odporne na patotyp 1(D1) S. endobioticum. W rezultacie, od początku lat 60. na terenie kraju nie stwierdza się występowania nowych ognisk choroby powodowanych przez ten patotyp, natomiast w latach 1961 i 1965 wykryto ogniska dwóch innych patotypów, które oznaczono jako 2(Ch1) i 3(M1)...

W doświadczeniu laboratoryjnym oceniano skuteczność 7 wybranych fungicydów, zalecanych do zwalczania suchej i brunatnej plamistości liści ziemniaka, w ograniczaniu wzrostu grzybni grzybów z rodzaju Alternaria, na pożywce agarowo-ziemniaczanej. Fungicydy różniły się sposobem działania: zoksamid + mankozeb (Unikat 75 WG), fluazynam (Altima 500 SC), propineb (Antracol 70 WG) o działaniu powierzchniowym; cymoksanil + famoksat (Tanos 50 WG) i fenamidon + mankozeb (Pyton 60 WG) o działaniu wgłębnym i metalaksyl-M + mankozeb (Ridomil Gold MZ 68 WG) i iprowalikarb + mankozeb (Melody Med 69 WG) o działaniu systemicznym...

Odporność i reakcja 196 odmian ziemniaka na zakażenie wirusem M ziemniaka (Potato virus M, PVM) była oceniana w latach 1973–2005 w Zakładzie Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, IHAR w Młochowie. Podsumowano wyniki badań i stwierdzono, że poziom odporności przejawianej w polu jest niski. Zakres ocen wynosił od 2 do 5 (w skali 9-stopniowej, gdzie 9 = krańcowo odporne) zarówno w polskich jak i zagranicznych odmianach ziemniaka rejestrowanych w Polsce. Poziom ten nie zmienia się od lat...

Porównano przydatność metod stosowanych do oceny odporności w warunkach laboratoryjnych na patotyp 1 (D1) S. endobioticum (metody Glynne-Lemmerzahla i Spieckermanna). W doświadczeniach użyto 6 rodów ziemniaka o znanej wysokiej podatności na patotyp 1. W metodzie Glynne-Lemmerzahla jako inokulum zastosowano świeże narośla rakowe zawierające sorusy (zespoły zarodni letnich). W drugiej metodzie do infekcji użyto kompostu zawierającego przetrwalnikowe (zimowe) zarodnie grzyba...

Porównano 2 przechowalnie z różnymi systemami wentylacji pod względem utrzymania parametrów termiczno-eksploatacyjnych oraz powstawania strat przechowalniczych w przechowalni o składowaniu luzem bez nawilżania oraz luzem z systemem nawilżania. W obu przechowalniach była utrzymywana temperatura na poziomie 8C w długotrwałym okresie przechowywania. System wentylacji w obu przechowalniach pracował średnio 5,0 h/dobę Niższa wartość deficytu prężności pary wodnej (WVPD) była w przechowalni z nawilżaniem...

Ścisłe dwuczynnikowe doświadczenie polowe w układzie losowanych podbloków wykonano w gospodarstwie rolnym w miejscowości Bodzanówek w latach 2001–2003. Czynnikiem pierwszym były cztery technologie uprawy fasoli: ekstensywna, integrowana, umiarkowanie intensywna i intensywna różniące się wykorzystaniem przemysłowych środków produkcji, a drugi czynnik stanowiły trzy odmiany fasoli szparagowej — Bona, Madera i Presenta...

Najwyższe bezwzględne i względne przyrosty plonów i wartości strukturalnych elementów plonowania stwierdzono po zwiększeniu intensywności uprawy fasoli z poziomu technologii ekstensywnej do integrowanej. Obsada strąków na 1 m2 miała największy udział w zwiększaniu świeżej i suchej masy strąków w miarę intensyfikacji technologii uprawy fasoli. Intensyfikacja uprawy fasoli szparagowej spowodowała wzrost wartości plonu strąków, a także kosztów bezpośrednich i nadwyżki bezpośredniej...

Utworzono wstępną mapę molekularną pszenicy zwyczajnej wykorzystując populację podwojonych haploidów wyprowadzonych z kombinacji krzyżówkowej odmian Liwilla i Begra. Odmiany rodzicielskie i linie potomne genotypowano stosując markery SSR i DArT. W wyniku przeprowadzonych analiz zidentyfikowano 269 polimorficznych markerów DArT. Z 328 analizowanych markerów SSR tylko 137 było polimorficznych, a dla 103 uzyskano pełne dane o ich segregacji...

W pracy przedstawiono wyniki analizy loci cech ilościowych (QTL) związanych z odpornością liści siewek pszenicy na septoriozę paskowaną powodowaną przez grzyba Mycosphaerella graminicola (anamorfa Septoria tritici). Badano linie podwojonych haploidów wyprowadzonych z kombinacji krzyżówkowej odmian Liwilla (odporna) i Begra (podatna). Reakcja odporności populacji była badana w warunkach kontrolowanych metodą odciętych liści siewek i na całych siewkach. Rośliny inokulowano mieszaniną izolatów S. tritici...

Niniejszy artykuł stanowi retrospektywne spojrzenie na doświadczenia polskiej wsi i rolnictwa w okresie roku po przystąpieniu do Unii Europejskiej. W części wstępnej omówiono najważniejsze uwarunkowania rozwoju polskiego rolnictwa podczas dziesięcioleci gospodarki realnego socjalizmu. Rolnictwo polskie przetrwało naciski kolektywizacyjne, ale w okres transformacji rynkowej weszło technologicznie zacofane, o rozdrobnionej strukturze agrarnej oraz krępowane przez otoczenie ekonomiczne państwowego monopolu skupu i zaopatrzenia w środki produkcji i brak możliwości samoorganizowania się lokalnych społeczności. Transformacja systemowa, rozpoczęta w roku 1989, postawiła przed rolnictwem wiele wyzwań, łączących się z szybkim przejściem od „gospodarki niedoborów” do warunków gospodarki rynkowej. Kolejnym elementem zmieniającego się kontekstu politycznego i ekonomicznego, określającym przyszłość, stała się integracja europejska. W następnych częściach pracy syntetycznie przedstawiono drogę Polski do członkostwa w Unii Europejskiej oraz najważniejsze postanowienia dotyczące wsi i rolnictwa, uzgodnione w negocjacjach akcesyjnych. W części końcowej zarysowano doświadczenia pierwszego roku członkostwa. Zwrócono uwagę, że większość z obaw, tak rozpowszechnionych przed akcesją w środowisku wiejskim, się nie potwierdziła. W pierwszym roku członkostwa bardzo korzystne wyniki odniósł handel rolny — dynamicznie wzrosły obroty i powiększyło się, odnotowane już w roku poprzedzającym przystąpienie, dodatnie saldo wymiany. Nowe możliwości rozwoju wsi i rolnictwa dają znaczące środki finansowe ze wspólnotowego budżetu — objęcie naszego kraju zasadami wspólnej polityki rolnej i polityki strukturalnej. W nadchodzącym okresie budżetowym 2007–2013 nie będzie zasadniczych zmian dotychczasowych polityk wspólnotowych. W dalszej perspektywie jednak należy liczyć się z możliwościami wprowadzenia daleko idących nowych rozwiązań.

W pracy omówiono perspektywy rozwoju różnych systemów produkcji rolniczej w Polsce. System konwencjonalny dominujący w krajach rozwiniętych gospodarczo w drugiej połowie XX wieku doprowadził do wielu negatywnych zjawisk, tj.: nadprodukcji żywności, spadku zaufania konsumentów do jakości surowców żywnościowych, a także nasilającego się ujemnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Alternatywą do systemu konwencjonalnego mogą być rozwijające się ostatnio bardzo intensywnie systemy: ekologiczny oraz integrowany. Na świecie powierzchnia gospodarstw ekologicznych systematycznie wzrasta i w 2004 roku wynosiła ok. 26,3 mln ha. Zasadniczy udział ma w niej Australia (11,3 mln ha), natomiast w Europie największy areał gruntów ekologicznych znajduje się we Włoszech (1,0 mln ha). W 2005 roku liczba gospodarstw ekologicznych w Polsce wynosiła prawie 7000, co stanowiło ok. 1% całości gruntów użytkowanych rolniczo. Do głównych czynników stymulujących rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce należy zaliczyć: wysoki poziom dopłat do powierzchni gruntów uprawianych ekologicznie, a także przejrzysty system kryteriów oparty na Rozporządzeniu 2092/91/EWG z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych. Brak jest natomiast wciąż dobrze zorganizowanego rynku wewnętrznego żywności ekologicznej. System rolnictwa integrowanego intensywniej rozwija się w Polsce od 2004 roku, przede wszystkim dzięki znowelizowanej Ustawie o ochronie roślin oraz Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lipca 2004 roku w sprawie integrowanej produkcji. System ten cieszy się coraz większą popularnością wśród rolników, ponieważ stwarza możliwości łatwiejszego zbytu produktów na wymagającym rynku żywnościowym. W 2005 roku do certyfikacji Integrowanej Produkcji w Polsce zgłoszono 7585 plantacji obejmujących 22 gatunki roślin.

Celem pracy było zbadanie zgodności wyników oceny zróżnicowania genetycznego polskich odmian pszenicy za pomocą pięciu miar: Jaccarda, Kulczynskiego, Sokala i Michenera, Nei’a, Rogersa. Materiał do badań stanowiły 53 polskie odmiany pszenicy. Zróżnicowanie genetyczne odmian oceniano na podstawie 164 markerów molekularnych typu SSR. Stwierdzono największe wartości miary zróżnicowania genetycznego Jaccarda. Stwierdzono istotne dodatnie skorelowanie miar Jaccarda, Kulczynskiego, Sokala i Michenera oraz Nei’a. Miara Rogersa oceny zróżnicowania genetycznego pozwala uzyskać wyniki odmienne od pozostałych porównywanych miar.

W ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego badano plonowanie 8 odmian pszenicy ozimej na Dolnym Śląsku przy różnych poziomach agrotechniki. Poziom intensywny różnił się od standardowego wyższym o 40 kg/ha nawożeniem azotowym, pełna ochroną chemiczną przed chorobami grzybowymi, stosowaniem antywylegacza oraz dolistnym dokarmianiem roślin preparatem wieloskładnikowym. Doświadczenia polowe zostały założone w sześciu miejscowościach (Jelenia Góra, Kobierzyce, Wrocław, Tomaszów Bolesławiecki, Naroczyce, Jelcz-Laskowice) w latach 2001–2003. Materiałem badawczym były aktualnie zarejestrowane odmiany pszenicy ozimej: Jawa, Kobra, Korweta, Kris, Mewa, Sakwa, Soraja i Zyta. Obliczenia statystyczne wykonano stosując program Sergen 3 (Caliński i in., 1998) przeznaczonego do analizy serii doświadczeń odmianowych. Przeprowadzono analizę interakcji genotypów (odmian) z miejscowościami w latach, analizę regresji łącznej oraz analizę składowych głównych. Wyniki badań pozwalają zalecić do uprawy na Dolnym Śląsku odmiany Kris i Soraja w standardowych warunkach uprawy, natomiast w wariancie intensywnym najlepiej plonowały odmiany Kris i Jawa, przy czym odmiana Jawa wykazuje małą stabilność. W obydwu wariantach uprawy najniższym plonem wykazała się odmiana Korweta. Zróżnicowana reakcja odmian na zmiany środowiska potwierdza konieczność prowadzenia dalszych wieloletnich badań w różnych środowiskach ze względu na istotność interakcji genotypowo-środowiskowej.

Przedstawiono plon i jakość ziarna pszenicy jarej w zależności od jej udziału w zmianowaniu. Wykazano, że zwiększony udział pszenicy jarej w zmianowaniu do 100% istotnie obniżał plon ziarna, w odniesieniu do zmianowania z 25–75% udziałem pszenicy. Zniżka ta powodowana była głównie mniejszą liczbą kłosów na 1 m2 oraz mniejszą masą ziarna z kłosa i masą 1000 ziaren. Drugim czynnikiem doświadczenia były poziomy agrotechniki. Wykazano, że intensywny poziom agrotechniki zwiększał plon ziarna pszenicy jarej, w porównaniu z poziomem zminimalizowanym. Czynnik ten korzystnie wpływał także na zawartość białka i glutenu mokrego w ziarnie, wartość wskaźnika sedymentacyjnego Zeleny’ego, liczbę opadania, a także gęstość i wyrównanie ziarna, w stosunku do poziomu zminimalizowanego.

Przedmiotem badań było określenie wpływu promieniowania laserowego na wczesne fazy rozwojowe pszenicy jarej w warunkach laboratoryjnych. Materiał stanowiła odmiana Banti, w okresie poprzedzającym badania nasiona przechowywano przez 1, 2, 3 lub 4 lata. Ziarno pszenicy naświetlano promieniami lasera He-Ne oraz półprzewodnikowego. Oceniano wartość siewną i cechy morfologiczne siewek. Doświadczenia laboratoryjne dwuczynnikowe założono metodą serii niezależnych. Stwierdzono większą efektywność przedsiewnej biostymulacji laserem półprzewodnikowym niż helo-neonowym w pszenicy jarej.

Badano odporność 40 odmian pszenicy ozimej na fuzariozę kłosów. Większość odmian znajduje się obecnie w Krajowym Rejestrze odmian. Badania prowadzono w latach 2002–2004 na polach doświadczalnych IHAR Radzików. Kłosy pszenicy ozimej inokulowano izolatami Fusarium culmorum. Oceniano stopień porażenia kłosa, porażenie ziarniaków oraz redukcję komponentów plonu. Większość odmian była podatna na fuzariozę kłosów, z tym że wystąpiło znaczne zróżnicowanie tej cechy. Znaleziono zarówno odmiany o niskiej podatności na porażenie kłosa (np. Turnia, Alba, Tonacja, Liwilla), jak i liczne odmiany o bardzo wysokiej podatności (Liryka, Maltanka, Clever, Kris, Soraja). Część odmian podatnych (Begra, Kobra, Symfonia) wykazała tolerancję na porażenie kłosa przejawiającą się średnim porażeniem ziarniaków i średnią redukcją plonu. Równocześnie wśród odmian o niskim porażeniu kłosa obserwowano odmiany o znacznym porażeniu ziarniaków (Liwilla, Sukces, Wilga). Termin kwitnienia i wysokość odmian pszenicy ozimej miały istotny wpływ na obserwowane nasilenie fuzariozy kłosów. Odmiany wyższe były z reguły słabiej porażane przez F. culmorum niż odmiany niskie. Część odmian niskich i średniej wysokości wykazała odchylenie od tej zależności (np. Symfonia, Izolda, Sukces, Tonacja, Alba), co wskazuje, że mogą one posiadać geny odporności na fuzariozę kłosów.  

Badano odporność na fuzariozę kłosów rodów pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego zakwalifikowanych do doświadczeń wstępnych na sezon 2004/2005. Kłosy pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego inokulowano izolatami Fusarium culmorum. Stwierdzono istotne zróżnicowanie podatności rodów pszenicy na fuzariozę kłosów oraz różnice pomiędzy rodami pochodzącymi z poszczególnych firm (programów) hodowlanych. Porażenie rodów pszenżyta było około dwukrotnie niższe niż pszenicy. Różniły się one istotnie pod względem odporności na fuzariozę kłosów. Wysokość roślin rodów pszenicy istotnie korelowała z nasileniem fuzariozy kłosów. Podobnej zależności nie obserwowano u rodów pszenżyta (tradycyjnych i krótkosłomych). Rody i odmiany pszenżyta wykazały zróżnicowanie odporności na mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis). Obserwowano zarówno całkowitą odporność jak i skrajną podatność genotypów pszenżyta.

Badano wartość siewną ziarniaków pięciu odmian jęczmienia jarego niezaprawianych i zaprawianych, przechowywanych w dwóch różnych warunkach środowiska. Ponadto oceniano zmiany składu chemicznego nasion po przechowywaniu. Analiza mikologiczna wykazała zmniejszenie liczby mikroorganizmów na ziarniakach po przechowywaniu zarówno w warunkach niekontrolowanych jak i w stałej temperaturze -15°C. Ziarniaki zaprawione zaprawą Vitavax, po przechowywaniu były mniej licznie zasiedlone przez mikroorganizmy, mniej porażone przez Bipolaris sorokiniana i Fusarium spp., a jednocześnie dosyć często obserwowano na nich grzyby przechowalnicze z rodzajów: Aspergillus, Penicillium i Mucor. Zdolność kiełkowania ziarna po przechowywaniu była wyższa niż bezpośrednio po zbiorze i zależała od zastosowanego zaprawiania. Ziarno przechowywane w kontrolowanych warunkach charakteryzowało się lepszym wigorem niż przed przechowywaniem i po przechowywaniu w niekontrolowanych warunkach. Stwierdzono, że po przechowywaniu nastąpił wzrost zawartości białka i włókna w nasionach.

Ocenę cech ilościowych translokacyjnych rodów żyta Secale cereale L. cv. Amilo x Dasypyrum villosum (L.) P. Candargy przeprowadzono w oparciu o wyniki 3-letnich badań (2000–2002). Niektóre z badanych rodów, w porównaniu z odmianą Amilo, charakteryzowały się co najmniej jedną z następujących cech: istotnie mniejszą wysokością łanu, istotnie większą zawartością białka ogółem w ziarniakach, dłuższym i bardziej zbitym kłosem, wcześniejszym terminem kłoszenia i kwitnienia. Na podstawie współczynników korelacji stwierdzono, że obniżenie wysokości łanu i zwiększenie zawartości białka ogółem wiązało się z nieznacznym spadkiem plonowania. Na plon ziarna istotny wpływ miały głównie: liczba i masa ziarniaków z kłosa, płodność kłoska oraz wysokość łanu. Uzyskane wyniki wskazują, że wśród badanych rodów są takie, u których przełamane zostały niekorzystne z punktu widzenia hodowli korelacje między zawartością białka ogółem a plonem z poletka i wysokością łanu.

W pracy porównywano odporność sześciu odmian botanicznych owsa głuchego (Avena fatua L.) na fenoksaprop-P-etyl i dichlofop metyl. Materiał roślinny zgromadzono z pól uprawnych Polski południowo-wschodniej, na których odnotowano spadek skuteczności stosowanych herbicydów. Wykonano doświadczenie laboratoryjne, w którym podkiełkowane ziarniaki chwastu rosły przez 6 dni na wodnym roztworze herbicydu. Po tym czasie oceniono ilość żywych siewek i długość ich koleoptyla. W latach 2003–2004 przeprowadzono doświadczenia mikropoletkowe. Rośliny chwastu w fazie 3-4 liści opryskano polowymi dawkami herbicydów (55,2g s.a. ha-1 fenoksaprop-P-etylu oraz 720g s.a. ha-1 dichlofop metylu), a następnie oceniono stopień uszkodzeń liści, procent kwitnących roślin i masę ziarniaków. Na badanym terenie stwierdzono występowanie odpornych odmian botanicznych chwastu. Jednakże, w zależności od warunków badań, poziom odporności był zróżnicowany. W warunkach polowych czynniki atmosferyczne modyfikowały stopień odporności odmian na oba herbicydy.

W pracy przedstawiono przegląd wiedzy dotyczącej grzyba Bipolaris sorokiniana i jego znaczenia dla uprawy zbóż. Gatunek ten jest głównym sprawcą zgnilizny korzeni, zgorzeli siewek, plamistości liści, helmintosporiozy oraz czernienia kłosów. Powoduje poważne straty w uprawach zbóż jarych szacowane na około 10% jęczmienia i 5% pszenicy. Opisano biologię, stanowisko taksonomiczne, objawy chorobowe oraz występowanie i znaczenie gospodarcze B. sorokiniana.

Akcesja Polski do UE zmieniła ekonomiczne uwarunkowania polskiego rolnictwa, jak również handlu artykułami rolno-spożywczymi. W wyniku integracji nastąpiło zniesienie w obrotach z innymi państwami członkowskimi ceł oraz wszystkich innych środków, mogących zakłócać swobodny handel produktami rolno-żywnościowymi na obszarze poszerzonej Wspólnoty. Polska uzyskała swobodny dostęp do rynku ok. 450 mln konsumentów, otwierając jednocześnie polski rynek. Przeprowadzona analiza ma na celu przybliżenie podstawowych skutków integracji w handlu zagranicznym ziemniakami i przetworami ziemniaczanymi. Bezpośrednim skutkiem akcesji i otwarcia rynku jest znaczący wzrost importu przetworów ziemniaczanych, w tym przede wszystkim produktów skrobiowych. W pierwszym roku po akcesji bardzo istotnie zwiększył się również przywóz ziemniaków nieprzetworzonych. Po stronie eksportu nastąpił również wzrost obrotów, ale skala przyrostu nie była aż tak znacząca. Natomiast niepokojąco obniżyła się sprzedaż na rynki zagraniczne ziemniaków do bezpośredniej konsumpcji. W konsekwencji w pierwszym roku po akcesji nastąpiło wyraźne pogorszenie bilansu w obrotach handlu zagranicznego ziemniakami i ich przetworami. W sezonie 2005/06 nastąpiła poprawa sytuacji w handlu zagranicznym produktami sektora ziemniaczanego. Z punktu widzenia dłuższej perspektywy integracja z UE niesie w tym zakresie jednak więcej szans niż zagrożeń, co będzie w najbliższych latach skutkować przede wszystkim wzrostem eksportu przetworów ziemniaczanych, a w konsekwencji poprawą bilansu obrotów handlowych w tym sektorze.

W pracy przedstawiono prognozy dotyczące produkcji ziemniaków w Polsce wynikające z opinii przedsiębiorstw nasiennych nastawionych na nasiennictwo ziemniaków. Ankietowane przedsiębiorstwa oceniły, że powierzchnia uprawy ziemniaków w Polsce będzie się zmniejszać. Przewiduje się wzrost produkcji przetworów spożywczych i względną stabilizację popytu w ramach pozostałych kierunków użytkowania. Za główną barierę eksportu uznano zaostrzone przepisy fitosanitarne. Stwierdzono brak pozytywnego nastawienia do rozwoju branży ziemniaka ze strony sfer polityki i administracji oraz przedsiębiorców agrobiznesu.

Celem badań było określenie zmian w zużyciu ziemniaków na pasze w Polsce. W analizie wykorzystano dane GUS, IERiGŻ oraz studia literatury przedmiotu. Z badań wynika, że Polska należy do grupy największych producentów ziemniaków. Ich uprawie sprzyjają warunki klimatyczne oraz jakość gleb. W strukturze rozdysponowania ziemniaków dominuje zużycie na pasze. Najczęściej są stosowane w żywieniu trzody chlewnej, która bardzo dobrze wykorzystuje energię zawartą w ziemniakach. W ostatnich latach zużycie ziemniaków na pasze sukcesywnie maleje, co wynika głównie z wysokich kosztów produkcji. Ziemniaki należą, bowiem do roślin pracochłonnych i energochłonnych. Wpływa to na ograniczanie powierzchni uprawy ziemniaków w Polsce. Rolnicy coraz częściej przeznaczają na pasze tylko odpady oraz tą część zbiorów, która nie znajduje nabywcy.

W doświadczeniach przeprowadzonych w latach 1997–2000 badano wpływ deszczowania, technologii uprawy i nawożenia azotem na plony bulw i efekty ekonomiczne uprawy ziemniaków. Wraz ze wzrostem dawek azotu do 120 kg/ha, plon bulw zwiększał się zarówno na polu deszczowanym jak niedeszczowanym, jednak w warunkach deszczowania ich przyrosty były większe. Deszczowanie, średnio dla pozostałych czynników, zwiększyło plon o 19,8%. Najbardziej opłacalną w obu wariantach wodnych, przy średnim nawożeniu azotowym, okazała się uprawa ziemniaków technologią wysokonakładową. Deszczowanie zwiększyło nadwyżkę bezpośrednią, bez pomniejszania jej o koszty zabiegu, o 1967,1 zł/ha.

W doświadczeniach przeprowadzonych w latach 1997–2000 badano wpływ deszczowania, technologii uprawy i nawożenia azotem na wielkość i skład chemiczny bulw ziemniaków. Stwierdzono, że deszczowanie i technologie uprawy o wyższych nakładach zwiększyły w plonie udział bulw o średnicy powyżej 6 cm. Plony frakcji bulw o średnicy powyżej 4 cm i 6 cm w warunkach deszczowania przyrastały w miarę zwiększania dawek azotu do 120 kg/ha, a w warunkach bez tego zabiegu do dawki 60 kg/ha. Najwyższe plony tych frakcji uzyskano z uprawy technologią wysokonakładową. Stwierdzono ponadto, że analizowane czynniki miały wpływ na zawartość skrobi, białka, azotu, włókna, popiołu i potasu w bulwach.

W pracy przedstawiono biologię i epidemiologię bakterii patogenicznej Ralstonia solanacearum wywołującej chorobę określaną śluzakiem ważnych gospodarczo gatunków roślin. Szczególny nacisk położono na kompleksowość gatunku i szeroki zakres roślin podatnych na infekcję oraz sposoby rozprzestrzeniania się bakterii. W artykule opisane zostały objawy chorobowe wywołane infekcją patogena, zagrożenia związane z występowaniem infekcji latentnej oraz podstawowe metody detekcji Ralstonia solanacearum w porażonym materiale roślinnym.

Obserwowano rozwój objawów bakteriozy pierścieniowej na roślinach bakłażana inokulowanych zawiesinami o zróżnicowanej liczebności komórek Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms) oraz oceniono przydatność testu biologicznego na bakłażanie do potwierdzania pozytywnych wyników testu immunofluorescencyjnego (IFAS). Przez cały okres trwania testu, na roślinach inokulowanych zawiesiną bakterii zawierającą od 101 jtk•ml-1 do 4,8 × 102 jtk•ml-1(jednostki tworzące kolonie•ml-1), nie zaobserwowano żadnych objawów choroby. Natomiast test IFAS potwierdził porażenie latentne roślin (tab. 1 i 2). Objawy obserwowano na roślinach inokulowanych zawiesiną bakterii Cms na i powyżej poziomu 9,1 × 103 jtk•ml-1. Pierwsze objawy porażenia zaobserwowano na roślinach inokulowanych zawiesiną bakterii o najwyższym poziomie inokulum równym 9,1 x 106 jtk•ml-1: po upływie 7 dni od momentu zakażenia, 4 z 10 roślin miały typowe objawy, natomiast po upływie 13 dni objawy wystąpiły na wszystkich roślinach.

W latach 2003–2005 w Instytucie Ochrony Roślin przeprowadzono doświadczenie polowe, którego celem była ocena wiarygodności prognoz rozwoju populacji stonki ziemniaczanej opracowanych za pomocą systemu SimLep 3. Symulacje rozwoju szkodnika z zastosowaniem systemu SimLep 3 dotyczą wybranej plantacji ziemniaka, a prowadzone są w oparciu o wyniki pomiarów temperatury oraz lustracji polowych przeprowadzonych w okresie składania pierwszych jaj. We wszystkich latach badań uzyskano całkowitą zgodność pomiędzy prognozą i rzeczywistym terminem maksymalnego nasilenia występowania larw z kategorii L1/L2. W dużym stopniu sprawdziły się również wyniki symulacji komputerowych dotyczące terminu wystąpienia na plantacji ziemniaka pierwszych larw L1 i L3. Natomiast dwukrotnie odnotowano rozbieżność pomiędzy prognozowanym i rzeczywistym okresem masowego składania jaj. Przeprowadzone eksperymenty wykazały ponadto, że ochrona ziemniaka wg zaleceń systemu SimLep 3 gwarantuje skuteczne zabezpieczenie plantacji ziemniaka przed uszkodzeniami wywołanymi żerowaniem tego szkodnika. Natomiast zabiegi zwalczania stonki ziemniaczanej prowadzone w terminie różnym od zalecanego przez program okazują się pod tym względem mniej efektywne.

Warunki siedliskowe w sezonie 1996/1997 nie sprzyjały zimowaniu roślin rzepaku. Wykazano wpływ zróżnicowania genetycznego odmian na liczbę roślin po ostrej zimie. Stwierdzono, że występuje pozytywna korelacja pomiędzy plonem nasion a liczbą roślin na jednostce powierzchni. Plony nasion rzepaku przy obsadzie pomiędzy 10–20 roślin na 1 m2 były w przypadku wielu rodów zbliżone jak przy normalnej obsadzie.

Badano wpływ światła lasera na wartość siewną nasion soi odm. Mazowia, lucerny mieszańcowej odm. Radius, kapusty białej odm. Kamienna Głowa, kalafiora odm. Pionier GOF, papryki słodkiej odm. Zorza, pietruszki korzeniowej odm. Berlińska PNE, marchwi jadalnej odm. Perfekcja GOF i cebuli zwyczajnej odm. Wolska jak również na plon korzeni marchwi jadalnej i główek cebuli zwyczajnej. Nasiona poddano obróbce promieniami lasera helowo-neonowego (He-Ne) emitującego wiązkę promieni czerwonych o długości fali 632,8 nm i mocy 4 mW/cm2. W badaniach zastosowano 5 wariantów naświetleń: wariant kontrolny (bez biostymulacji) i 4 warianty z biostymulacją (krotność naświetleń: 2, 4, 6 i 8). W laboratorium określono: energię i zdolność kiełkowania oraz procent nienormalnie kiełkujących, twardych i martwych nasion wszystkich badanych gatunków roślin. W polu określono produkcyjność roślin z poletka oraz obsadę roślin na 1 m2 (marchew, cebula). Wszystkie dawki przedsiewnego naświetlania nasion istotnie wpłynęły na przyrost masy główek cebuli zebranych z mikropoletek, a w przypadku marchwi podobnie działały na przyrost masy korzeni dawki 2-krotna i 4-krotna. Wszystkie warianty przedsiewnego naświetlania poprawiały wartość siewną nasion wszystkich badanych gatunków roślin. Ponad to wpływały na wzrost energii i zdolności kiełkowania tylko nasion cebuli i papryki, powodując jednoczesny ubytek udziału siewek anormalnych cebuli. Natomiast dawki 2-krotna i 4-krotna wpływały na poprawę zdolności kiełkowania nasion kalafiora i marchwi, a 4-krotna obniżała wartość tej cechy w przypadku pietruszki. Wartość siewna badanych gatunków nasion poddawanych obróbce promieniami lasera była zróżnicowana i zależała od gatunku rośliny i krotności naświetleń.