Repozytorium

W warunkach polowych wykonano krzyżowania między gatunkami Aegilops biuncialis Vis., Ae. columnaris Zhuk., Ae. cylindrica Host., Ae. triaristata Willd. 4x, Ae. variabilis (peregrina) Eig, Ae. crassa Boiss. 6x a odmianami Triticum aestivum L. (Begra, Legenda, Rusałka, Zyta). Celem krzyżowań było poszerzenie zmienności genetycznej pszenicy zwyczajnej. Z uzyskanych 18-dniowych mieszańcowych ziarniaków F1 w warunkach in vitro izolowano zarodki i podkiełkowy¬wano je na pożywce MS z dodatkiem 10 mg dcm-3 IAA (kwas -indolilo-3-octowy) i 0,04 mg dcm-3 kinetyny. Po 4 tygodniach rośliny mieszańcowe, które rozwinęły się z zarodków, przesadzono do doniczek, a następnie w połowie września wysadzono je na polu doświadczalnym. Na wiosnę po ruszeniu wegetacji rośliny mieszańcowe kolchicynowano...

Materiałem badawczym było ziarno 19 rodów jęczmienia browarnego oraz 3 odmian wzorco¬wych Blasku, Conchity i Suwerena pochodzące z doświadczeń wstępnych rozlokowanych w Bąkowie, Nagradowicach i Radzikowie. Ocenę wartości technologicznej ziarna, słodu oraz brzeczki dokonano na podstawie następujących parametrów jakości: masa 1000 ziaren, celność, zawartość białka ogółem i białka rozpuszczalnego słodu, liczba Kolbacha, kruchość, ekstraktywność, lepkość brzeczki, siła diastatyczna, zawartość β-glukanu, stopień ostatecznego odfermentowania. Dla tych parametrów obliczono współczynnik zmienności (CV%), a także współczynniki korelacji (r)...

Celem pracy była ocena zdolności kiełkowania nasion po traktowaniu trzema preparatami zawierającymi efektywne mikroorganizmy: EM-Farming, Ema Plus, ISD. Materiałem do badań były nasiona pszenicy jarej, jęczmienia jarego, czterech odmian owsa, facelii błękitnej, seradeli, łubinu żółtego i łubinu wąskolistnego pochodzące z uprawy ekologicznej. Ocenę zdolności kiełkowania nasion przeprowadzono zgodnie z metodyką ISTA (2010). Zaprawianie nasion preparatami z efektywnymi mikroorganizmami nie miało wpływu na kiełkowanie pszenicy i jęczmienia. U owsa wpłynęło pozytywnie na kiełkowanie tylko jednej odmiany Polar, spośród czterech badanych, ale różnica nie była istotna statystycznie.

Celem pracy było określenie odporności na fuzariozę kłosów odmian/genotypów zbóż jarych należących do rodzajów Avena, Hordeum i Triticum oraz oznaczenie zawartości mikotoksyn fuzaryjnych (deoksyniwalenolu i jego pochodnych) w ziarnie. Porażenie kłosów oraz ziarniaków odmian jęczmienia było niskie i wyniosło 7,3% oraz 8,3%, jednakże akumulacja DON w ziarnie wyniosła średnio 1,23 ppm. W przypadku owsa porażeniu ulegało 26,5% wiech. Uszkodzenie ziarniaków było niskie i wyniosło 6,0%. Owies akumulował niewielkie ilości DON w ziarnie (0,44ppm)...

W 1999 roku, na części składowiska odpadów paleniskowych w Sowlanach o powierzchni 5,5 ha, wykonano rekultywację, której celem było ograniczenie erozji wietrznej. Rekultywacja biologiczna była poprzedzona pracami technicznymi — formowaniem skarp i tarasów oraz nawiezieniem komunalnych osadów ściekowych w ilości 1500 t•ha-1. W czerwcu 1999 r. powierzchnię hałdy obsiano mieszanką traw pastewnych, motylkowatych i gorczycy, założono doświadczenie z 29 gatunkami traw z kolekcji Ogrodu Botanicznego KCRZG w Bydgoszczy oraz obsadzono krzewami i drzewami tarasy. W następnych latach prowadzono obserwacje rozwoju zastosowanych roślin oraz badania składu chemicznego podłoża i materiału roślinnego. Po 12 latach, które minęły od rekultywacji hałdy można stwierdzić, że główny cel — zahamowanie erozji wietrznej pyłów — został osiągnięty...

W pracy przedstawiono wyniki doświadczenia przeprowadzonego w 2008 roku na mikro¬poletkach na terenie IHAR — PIB Oddział w Jadwisinie. Celem badania była ocena wpływu nawadniania ziemniaka na porażenie bakteriozą pierścieniową bulw potomnych w postaci objawowej i latentnej w warunkach sztucznej inokulacji sadzeniaków zawiesiną komórek Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms) o zróżnicowanej gęstości (106 jtk/ml i 108 jtk/ml). Nawadnianie prowadzono systemem kroplującym. Najwięcej bulw potomnych (1,96%) z objawami bakteriozy pierścieniowej stwierdzono w kombinacji nienawadnianej. Udział prób z wykrytą za pomocą testu IF obecnością komórek Cms dla obiektów nienawadnianych wynosił 76,5%, zaś dla obiektów nawadnianych 89,2%...

W pracy przedstawiono podstawy i zastosowania praktyczne w naukach rolniczych eksplora¬cyjnej analizy czynnikowej, EFA. Opisano zagadnienia numeryczne związane z prowadzeniem niezbędnych obliczeń. Na przykładach przedstawiono sposób interpretacji wyników EFA oraz przykłady jej wykorzystania w badaniach rolniczych...

W pracy, na podstawie danych produkcyjnych, zidentyfikowane cztery główne czynniki odpowiedzialne za kształtowanie się efektywności uprawy pszenicy ozimej. Przeprowadzono szczegółową analizę struktury tych czynników oraz analizę trendów zmian wartości tych czynników w latach badań. Dodatkowo przeanalizowano zmiany w czynnikach nakładowych jakie miały miejsce w badanym okresie. Przeprowadzono również analizę zmian w efektywności technologii produkcji pszenicy ozimej oraz w efektywności doboru odmian do uprawy tego gatunku...

W pracy przedstawiono analizę jedno- i wielocechowej zmienności 1971 obiektów, pocho¬dzących z polskiej kolekcji zasobów genowych kupkówki pospolitej, pod względem 8 cech ilościo¬wych. W pierwszym kroku analizy wykonano wstępną ocenę zmienności obiektów, oddzielnie dla każdej cechy, z wykorzystaniem metod statystyki opisowej. Dalsze kroki polegały na przepro¬wadzeniu analizy składowych głównych oraz analizy skupień za pomocą metody UPGMA na standaryzowanych danych dla badanych cech. Zastosowano także analizę zmiennych kanonicznych dla wydzielonych grup (skupień). Stwierdzono, że wysokość roślin i plon zielonej masy są cechami o największej zmienności genotypowej spośród wszystkich badanych cech w kolekcji...

Kolekcje podstawowe są podzbiorem obiektów wybranych z aktualnie zgromadzonej kolekcji (kolekcji wyjściowej) zasobów genowych, tak aby reprezentowały, z minimalna liczbą duplikatów, one różnorodność genetyczną w kolekcji wyjściowej. Tworzenie tego typu kolekcji ma na celu redukcje kolekcji wyjściowej do rozsądnej liczby obiektów co ułatwi systematyczną i pełną ocenę zmienności genetycznej w kolekcji dla wielu cech genotypowych oraz markerów molekularnych. Kolekcje podstawowe odgrywają ważną rolę w zarządzaniu i wykorzystaniu kolekcji zasobów genowych w badaniach i programach hodowli roślin. Opracowano wiele metod służących do tworzenia kolekcji podstawowych z już istniejących kolekcji roślinnych zasobów genowych...

W doświadczalnictwie rolniczym kluczową kwestią są serie doświadczeń odmianowych, stanowiące szczególny przypadek doświadczeń dwuczynnikowych, w których jednym czynnikiem są odmiany, a drugim miejscowości. Do opisu charakteru interakcji dwóch czynników, a więc w powyżej opisanym przypadku, mogą być stosowane wielowymiarowe modele statystyczne takie jak model AMMI, GGE czy JREG. Praca ta ma przybliżyć możliwości zastosowania wybranych modeli statystycznych ze szczególnym uwzględnieniem modelu AMMI. Oprócz analizy AMMI przedstawiono uzupełniającą analizę skupień. Opisane metody statystyczne są celowe w analizie reakcji odmian roślin rolniczych na warunki środowiskowe, czyli agroekosystemy, na podstawie danych z serii doświadczeń...

Celem pracy jest odpowiednie przygotowanie i przedstawienie statystycznej metodyki wnioskowania o adaptacyjnej reakcji odmian na zróżnicowane warunki środowiskowe w miejsco-wościach, na podstawie danych kompletnych z jednorocznej, wielokrotnej serii dwuczynnikowych doświadczeń PDOiR oraz empiryczna ilustracja zastosowania i ocena przydatności tej metodyki dla plonu ziarna pszenicy ozimej. Rozpatrywane dane doświadczalne stanowią trójkierunkową kompletną klasyfikację o postaci Odmiana × Agrotechnika × Miejscowość. Stosowana metodyka statystyczna obejmuje łączną trójkierunkową analizę wariancji opartą na modelu stałym dla danych z wymienionej serii doświadczeń, analizę AMMI dla interakcji odmiany x miejscowości (interakcji GL) oraz analizę skupień dla odmian, w której zmiennymi opisującymi odmiany były średnie poprawione przez model AMMI dla plonu w badanych miejscowościach...

W pracy dokonano przeglądu literatury w zakresie wykorzystania gatunków diploidalnych, tetraploidalnych i heksaploidalnych rodzaju Triticum L. w ulepszaniu odmian pszenicy Triticum aestivum L. Przedstawiono źródła korzystnych cech i dokonane introgresje 87 genów w odmianach pszenicy zwyczajnej, oraz podano lokalizację chromosomową. W genomie A, B i D odmian T. aestivum L. wprowadzono odpowiednio 36, 35 i 11 obcych genów. Introgresje te doprowadziły do ulepszenia cech pszenicy T. aestivum L., głównie odporności na patogeny zbożowe. Najwiecej genów obcych (23) warunkuje odporność na mączniaka prawdziwego Erysiphe graminis DC. f. sp. tritici Em. (syn. Blumeria graminis (DC.) E.O. Speer f. sp. tritici Em.), 16 genów nadaje odporność na rdzę brunatną Puccinia recondita Rob. ex Desm. f. sp. tritici, 13 genów — odporność na na rdzę źdźbłową (Puccinia graminis Pers. f. sp.tritici), 10 genów — odporność na rdzę żółtą Puccinia striiformis f.sp. tritici, 3 geny — odporność na uszkodzenia kłosów przez Fusarium graminearum Schwabe. (Gibberella zeae (Schw.) Petch). Wprowadzono także 12 genów odporności na pryszczarka heskiego (syn. muszka heska) Mayetiola destructor Say (syn. Phytophaga destructor Say) (Diptera :Cecidomyiidae), 7 genów wysokiej zawartości białka w ziarnie i 3 geny wysokiej zawartości Zn, Fe, Mn w ziarnie. Geny obce pochodziły z gatunków: T. monococcum L., T. boeoticum Boiss., T. urartu Tum, T. tauschii (Coss.) Schmal., T. speltoides Taush., T. carthlicum Nevski, T. dicoccoides Schweinf., T. turgidum L., T. macha Dek., T. ventricosa Taush., T. dicoccoides Schweinf., T. durum Desf., T. timopheevii Zhuk, T. comosa Sibth et Sm., T. spelta L. W pracy posługiwano się oryginalnym nazewnictwem gatunków, genów, jak i patogenów występujących w źródłowych pracach...

W pracy oceniono wpływ sposobu chemicznej ochrony roślin na właściwości ziarna i mąki ozimej pszenicy twardej odmiany Komnata. W latach 2005–2008 w RZD Pawłowice, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe w 4 powtórzeniach, na glebie kompleksu pszennego dobrego, w stanowisku po rzepaku ozimym. W doświadczeniu polowym zastosowano trzy sposoby chemicznej ochrony roślin oraz poziom kontrolny, w którym nie stosowano środków ochrony roślin przeciwko patogenom wywoływanym przez grzyby. Uzyskane ziarno oceniono pod względem cech fizycznych, przemiałowych oraz cech jakościowych mąki, według metodyki obowiązującej w przetwórstwie pszenicy twardej. Uzyskane wyniki badań wykazywały znacznie większy wpływ warunków pogodowych na cechy ziarna i mąki ozimej pszenicy twardej niż sposobu chemicznej ochrony roślin. Ziarno o najkorzystniejszych cechach jakościowych otrzymano w 2006 roku, w którym w lipcu, podczas dojrzewania pszenicy odnotowano bardzo niską sumę opadów (12 mm) a temperatura przekraczała o prawie 5°C średnią wieloletniej z lat 1976–2005. Wartość współczynnika Sielinianova (k) dla tego okresu wyniosła tylko 0,16. Sposób chemicznej ochrony roślin, polegający na zaprawianiu ziarna siewnego i dwukrotnym stosowaniu fungicydów, sprzyjał uzyskaniu ziarna o najlepszych cechach jakościowych za wyjątkiem wartości wskaźnika wielkości cząstki. Wpływ badanego czynnika na cechy przemiałowe ziarna za wyjątkiem wydajności mąki śrutowej i wymielności kaszek był nieistotny, natomiast w odniesieniu do cech jakościowych mąki powodował jedynie obniżenie rozpływalności glutenu...

W latach 2008–2010 przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe, którego celem było określenie reakcji roślin pszenicy jarej na dolistne dokarmianie. Stwierdzono, że zastosowane nawozy: mocznik, Mikrokomplex oraz mieszanka mocznika z Mikrokomplexem nie zmodyfikowały istotnie liczby ziaren w kłosie i MTN, jednak plon nasion na obiektach dokarmianych był większy w porównaniu do obiektu kontrolnego, przy czym istotna różnica dotyczyła tylko łącznej aplikacji mocznika z Mikrokomplexem. Wyrównanie i celność ziarna wyniosły średnio 85% i nie zostały istotnie zróżnicowane przez badany czynnik. Największą zawartość białka ogólnego oznaczono w ziarnie pozyskanym z obiektów dokarmianych azotem i wyniosła ona 14,6%...

Celem pracy była ocena wpływu porażenia septorią liści (Stagonospora nodorum) i rdzą brunatną (Puccinia triticina) na plon pszenicy ozimej w zróżnicowanych środowiskach agroklimatycznych. Ścisłe doświadczenia polowe z 49 obiektami pszenicy ozimej przeprowadzono w 3 miejscowościach: Grodkowice, Bąków i Smolice. Zbadano zmienność, genetyczne warunkowanie, stopień porażenia septorią liści, rdzą brunatną oraz wysokość plonu ziarna badanych form. Oceniono współzależność fenotypowo-genotypową pomiędzy septorią liści, rdzą brunatną i plonem ziarna. Przeprowadzono wieloczynnikową analizę wariancji do oceny wpływu środowisk i badanych chorób na plon ziarna pszenicy ozimej. Stwierdzono wysoce istotną dodatnią zależność pomiędzy odpornością na S. nodorum a plonem ziarna pszenicy ozimej. Analiza wieloczynnikowa ujawniła istotny wpływ miejscowości (czynnik środowiskowy), stopnia porażenia S. nodorum i P. triticina oraz niektórych interakcji pomiędzy tymi czynnikami na plon pszenicy ozimej...

Technika pojedynczego ziarna (ang. single seed descsent, SSD) jest coraz częściej stosowana do uzyskiwania form homozygotycznych w hodowli zbóż. Stanowi ona modyfikację klasycznego ramszu i polega na losowym wyborze w każdym pokoleniu, począwszy od F2, po 1 ziarnie z rośliny. W pokoleniu F5 lub dalszym zbiera się wszystkie nasiona z rośliny; potomstwo pojedynczej rośliny stanowi linię SSD. Praca przedstawia modyfikację techniki SSD polegającą na połączeniu jej z kulturą in vitro niedojrzałych zarodków. Pozwala to wyeliminować okres spoczynku nasion i tym samym przyspieszyć cykl hodowlany. Wykazano, że stosując zaproponowaną technikę można w ciągu pierwszych trzech lat przyspieszyć cykl hodowli jęczmienia ozimego o 2–3 lata...

W pracy przedstawiono zmienność cech agronomicznych odmian jęczmienia jarego w latach 2008–2010 zgromadzonych w Banku Genów IHAR — PIB Radzików. Praca jest kontynuacją wcześniejszych badań. Wykonano obserwacje i pomiary: wczesności (liczba dni od 1 stycznia do kłoszenia), odporności na podstawowe choroby i wyleganie (w skali 9-stopniowej), wysokości roślin, długości i wagi kłosa, liczby ziaren w kłosie, masy 1000 ziaren. Odmiany znacznie różniły się pod względem badanych cech. Pozwoliło to na wstępne wyodrębnienie genotypów jęczmienia jarego o pożądanych cechach agronomicznych i ewentualne włączenie ich do programów hodowlanych...

Intensywna chemiczna ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami jest kosztowna, nieobojętna dla środowiska i budzi coraz większy sprzeciw konsumentów. Uzyskiwanie dużego plonu o wysokiej jakości przy jednoczesnym ograniczeniu stosowania pestycydów jest możliwe, jeśli odmiany, oprócz dobrych cech agronomicznych, będą również odporne na patogeny i szkodniki. Ważne jest, aby odporność ta była efektywna i trwała w stosunku do różnych ras/patotypów patogena lub różnych gatunków patogenów lub szkodników. W niniejszej pracy przedstawiono przykłady poprawy odporności odmian kilku roślin uprawnych przez piramidyzację genów R oraz loci odporności ilościowej (QTL)...

Rośliny, podobnie jak zwierzęta, wykształciły wielopoziomowe mechanizmy obronne, które nadają im odporność na szkodniki i patogeny. Pierwotna odpowiedź obronna nie zawsze jednak zapewnia wystarczający poziom odporności na patogeny, które dysponują szerokim wachlarzem mechanizmów przystosowawczych. Inny typ odporności jest warunkowany przez geny główne odporności — geny R. Kodowane przez nie białka, pełniące rolę receptorów, oddziałują z produktami genów awirulencji patogenów i uruchamiają szlak transdukcji sygnału, który prowadzi do reakcji nadwrażliwości, co zapobiega szerzeniu się infekcji. W związku z wysokimi zdolnościami adaptacyjnymi patogenów, poszukuje się nowych genów odporności w dzikich gatunkach roślin, które zapewniłyby roślinom uprawnym trwałą odporność. Mimo dużej liczby zidentyfikowanych i sklonowanych genów R, badaniami ekspresji objęto jak dotąd niewiele z nich. Geny R, pomimo podobieństw budowy, wykazują różny wzór ekspresji pod wpływem działania czynników biotycznych i abiotycznych. Większość genów R ulega konstytutywnej ekspresji, lecz obserwowane są także przypadki wzmacniania lub indukcji ekspresji w wyniku kontaktu z patogenem. Badania molekularne dotyczące ekspresji genów R mogą mieć w niedalekiej przyszłości zastosowanie aplikacyjne w selekcji roślin do hodowli odpornościowej, na co wskazują wyniki dotychczasowych doświadczeń. Celem przeglądu jest usystematyzowanie informacji uzyskanych z dotychczasowych badań nad ekspresją genów odporności roślin na patogeny...

Wyniki badań pochodzą z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2002–2004 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Zawady. W doświadczeniu obiekty badawcze stanowiły: I czynnik — dwa sposoby uprawy roli (tradycyjna i uproszczona), II czynnik — siedem sposobów odchwaszczania. Celem badań było określenie wpływu dwóch sposobów uprawy roli i siedmiu sposobów odchwaszczania na skuteczność zniszczenia powietrznie suchej masy chwastów oraz oddziaływania fitotoksycznego herbicydów stosowanych w uprawie ziemniaka. Stopień zniszczenia powietrznie suchej masy chwastów oznaczonej zarówno na początku wegetacji jak i przed zbiorem bulw ziemniaka był różnicowany przez czynniki doświadczalne. Przed zwarciem rzędów ziemniaka większą skuteczność w ograniczaniu powietrznie suchej masy chwastów uzyskano w obiektach, na których stosowano uprawę uproszczoną średnio — 66,1%. Największą skuteczność zniszczenia powietrznie suchej masy chwastów przed zwarciem rzędów ziemniaka, jak i przed zbiorem bulw otrzymano w obiektach, na których zastosowano mieszaninę herbicydów Plateen 41,5 WG i Fusilade Forte 150 EC oraz Plateen 41,5 WG i Fusilade Forte 150 EC z dodatkiem adiuwantu Atpolan 80 EC. Zmniejszenie zachwaszczenia wynosiło odpowiednio 80,3% i 61,9%. Sposoby odchwaszczania wpływały istotnie na uszkodzenia roślin ziemniaka. Sposoby odchwaszczania wpłynęły istotnie na uszkodzenia roślin ziemniaka (tab. 4). Największe uszkodzenia zaobserwowano w obiekcie, na którym zastosowano mieszaninę herbicydów Barox 460 SL + Fusilade Forte 150 EC, średnia wartość uszkodzeń wg 9. stopniowej skali EWRC wyniosła 4,2. Jednakże były one przemijające, co świadczy o selektywności stosowanych herbicydów w stosunku do rośliny uprawnej...

Porównanie efektywności różnych sposobów odchwaszczania ziemniaka wykonano na podstawie doświadczeń polowych przeprowadzonych w latach 2005–2007 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Zawady. Warianty doświadczenia obejmowały cztery sposoby regulacji zachwaszczenia: pielęgnacja mechaniczna oraz trzy obiekty pielęgnacji mechaniczno-chemicznej z użyciem herbicydów Plateen 41,5 WG, Racer 250 EC i Sencor 70 WG. Do oceny ekonomicznej sposobów odchwaszczania wykorzystano metodę opartą na standardowej nadwyżce bezpośredniej (SGM — Standard Gross Margin). Celem badań było porównanie efektywności różnych sposobów regulacji zachwaszczenia w ziemniaku. Wartość uzyskanego plonu bulw ziemniaka była zróżnicowana i kształtowała się od 5657,5 do 11593,5 PLN•ha-1, a standardowa nadwyżka bezpośrednia wynosiła od 100,1 do 5709,0 PLN. Największy plon bulw ziemniaka i największą nadwyżkę bezpośrednią uzyskano z obiektu, na którym zastosowano herbicyd Sencor 70 WG...

Celem badań polowych przeprowadzonych w latach 2006–2009 było określenie zawartości glikoalkaloidów w bulwach nowych odmian ziemniaka (bardzo wczesne — Impala, Miłek, Velox, wczesne — Augusta, Ewelina, Nora, Oman, średnio wczesne — Elanda, Marlen, Meridian, średnio późna — Roko, późne – Medea, Kuras, Pokusa) z uwzględnieniem warunków klimatycznych w okresie wegetacji. Badania przeprowadzono na glebie lekkiej, nawożonej organicznie słomą i międzyplonem gorczycy białej. Nawożenie mineralne stosowano w dawce: 100 kg N∙ha-1, 39,2 kg P∙ha-1, 99,6 kg K∙ha-1. Sumaryczną zawartość glikoalkaloidów (cTGA) oznaczono kolorymetryczną metodą Bergersa. Stwierdzono, że zawartość glikoalkaloidów w bulwach ziemniaka w większym stopniu różnicowana była przez czynnik genetyczny-odmiany (50%) niż czynnik środowiskowy — warunki klimatyczne w latach (27%). Zawartość glikoalkaloidów wahała się od 29 mg•kg-1 w odmianie Impala do 134 mg•kg-1w bulwach odmiany Kuras. W roku 2007 o dużej ilości opadów i niskiej temperaturze powietrza w okresie wegetacji stwierdzono największą zawartość glikoalkaloidów w bulwach...

Celem doświadczenia była ocena wielkości strat nowych odmian (Benek, Bellarosa, Ewelina, Meridian, Miłek, Owacja), określenie terminów rozpoczęcia kiełkowania ziemniaków przechowy-wanych w temperaturach 3°C, 5°C i 8°C oraz poszukiwanie wpływu czynników pogodowych w okresie wegetacji na termin rozpoczęcia kiełkowania, ubytków naturalnych i chorób przechowal¬niczych podczas przechowywania. Po przechowywaniu w temperaturach 3°C, 5°C, 8°C określono ubytki naturalne, straty wywołane rozwojem chorób oraz kiełkowaniem. Średnio, ubytki naturalne ziemniaków przechowywanych w temperaturze 3°C i 5°C były na tym samym poziomie (6,1% i 6,4%). Ziemniaki przechowywane w wyższej temperaturze 8°C miały istotnie wyższe ubytki naturalne (7,2%) niż przechowywane w temperaturze 3°C i 5°C. Średnie straty spowodowane rozwojem chorób przechowalniczych wynosiły dla poszczególnych odmian od 0,20% do 1,23% i tylko odmiana Benek miała straty przekraczające 1,0%. Początek kiełkowania zależał od odmiany, temperatury przechowywania i warunków wegetacji. Rozpoczęcie kiełkowania ziemniaków przechowywanych w 8°C zależało od odmiany i nastąpiło w 1 dekadzie grudnia (Meridian) a najpóźniej w 1 dekadzie lutego (Bellarosa). Kiełkowanie ziemniaków przechowywanych w 3oC powodowało opóźnienie rozpoczęcia kiełkowania o 7 dekad w porównaniu do przechowywania w 8°C. Warunki wegetacji miały wpływ na termin rozpoczęcia kiełkowania, ubytki naturalne i choroby podczas przechowywania...

W pracy oceniano stabilność ekspresji odporności 22 odmian ziemniaka na Phytophthora infestans (Mont.) de Bary. Wykorzystując mieszany model analizy wariancji oceniano interakcję genotypowo-środowiskową (G × E). Odmiany ziemniaka oceniano w doświadczeniach polowych prowadzonych w południowo wschodniej części Polski przez okres czterech lat. Oceniane odmiany były zróżnicowane pod względem poziomu odporności na zarazę ziemniaka i pochodziły z różnych krajów: Polski, Rosji, Niemiec, Holandii i Węgier. Siedem z ocenianych odmian (Alpha, Bintje, Gloria, Escort, Eersteling, Robijn, Sarpo Mira) należy do grupy wzorców europejskich wybranych w ramach projektu Eucablight (www.eucablight.org). Analiza wariancji przeprowadzona na wartościach rAUDPC dla 22 odmian ziemniaka ocenianych w czterech środowiskach wykazała istotny (przy P

W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania ośmiu miar podobieństwa genetycznego w analizie danych binarnych, będących matematycznym obrazem żeli elektroforetycznych uzyskiwanych w badaniach molekularnych. Scharakteryzowano miary zgodności (Gowera), Jaccarda, Nei’a i Li (Dice’a), Hamanna, Ochiai, współczynnik Y Yule’a, współczynnik Q Yule’a oraz zero-jedynkowy odpowiednik współczynnika korelacji Pearsona (phi 4-point correlation). Na przykładzie analizy porównawczej 14 odmian marchwi jadalnej (Daucus carota L.) przedstawiono wykorzystanie tych miar w analizach wielocechowych — analizie skupień metodą UPGMA oraz analizie głównych współrzędnych PCoA. Przedstawiono i omówiono wyniki przeprowadzonych analiz oraz opisano różnice pomiędzy nimi. Porównano istniejące w literaturze miary podobieństwa dla danych molekularnych pod względem zgodności wyników uzyskiwanych z analiz statystycznych...

W roku 2009 przeprowadzono badania, mające na celu określenie zawartości niektórych metali ciężkich w glebach terenów użytkowanych rolniczo, leżących bezpośrednio przy autostradzie A2. Badaniami objęto 11 punktów położonych wzdłuż najstarszych odcinków autostrady, eksplo¬atowanych od roku 2002 i 2004. W oparciu o wykonane analizy nie stwierdzono podwyższonej zawartości ołowiu, kadmu i chromu w warstwie gleby 0–20 cm w odległości do 75 m od pasa jezdni autostrady A2. Stwierdzone zawartości metali ciężkich były znacznie mniejsze od ilości dopuszczalnych i wynosiły: dla ołowiu od 5,5 do 15,2 mg•kg-1 (wartość dopuszczalna dla tego typu gleb 100 mg•kg-1), dla kadmu od 0,04 do 0,22 (dopuszczalne — 4,0 mg•kg-1), a dla chromu od 4,10 do 18,2 (dopuszczalne — 150 mg•kg-1). Badane stanowiska różniły się istotnie zawartością kadmu i chromu. Nie stwierdzono natomiast istotnego statystycznie wzrostu koncentracji metali ciężkich w miarę zbliżania się do jezdni...

W latach 2007–2010 określano wpływ odmian wiechliny łąkowej na walory trawnikowe 3-gatunkowych mieszanek wysianych w cieniu. Przedmiotem badań było 6 odmian wiechliny, które w oparciu o wcześniejsze obserwacje własne oraz dane literaturowe podzielono na 2 grupy: obiekty o dobrej lub bardzo dobrej jakości w cieniu oraz obiekty o jakości poniżej średniej. Jako pozostałe komponenty do mieszanek wykorzystano odmiany kostrzewy czerwonej Rapsodia oraz życicy trwałej Aut. Nie stwierdzono istotnego statystycznie wpływu jakości odmian wiechliny na jakość mieszanek z ich udziałem. Jakość odmiany wiechliny łąkowej odgrywała istotną rolę jedynie w początkowym okresie wegetacji trawnika w cieniu. W miarę upływu czasu zmiany zachodzące w runi a będące efektem m.in. współdziałania deficytu światła oraz chorób niwelowały różnice jakościowe pomiędzy odmianami i mieszankami z ich udziałem...

Problemem współczesnego rolnictwa jest stopniowe przestawianie dotychczasowego systemu produkcji roślin na ekologiczny, introdukcja nowych gatunków o walorach leczniczych i właściwościach antymikrobiologicznych oraz allelopatycznie dodatnio oddziałujących na środowisko i inne rośliny. Jest to niezbędny warunek ochrony środowiska i zdrowia człowieka. Wśród wielu introdukowanych gatunków roślin o walorach prozdrowotnych coraz większą popularność w naszym kraju zyskuje rokietta siewna (Eruca sativa Miller), w świecie znana i szeroko rozpowszechniona jako gatunek o wysokiej zawartości składników bioaktywnych i szerokich możliwościach wielokierunkowego wykorzystania. Celem badań było określenie wpływu środków biologicznych o różnych spektrach działania na metabolizm roślin oraz plon i jakość nasion rokietty siewnej (Eruca sativa). Badania prowadzono na polu doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach w latach 2009–2011. W uprawach rokietty siewnej na nasiona stosowano środki biologiczne o różnych mechanizmach działania aplikowanych donasiennie, dolistnie i/lub doglebowo. Oceniono ich skuteczność i wpływ na ontogenezę roślin, przebieg procesów fizjologicznych, zdrowotność oraz plon otrzymanych z nich nasion. Wykazano, że przedsiewne biokondycjonowanie nasion w preparacie Nano Gro oraz dolistna aplikacja preparatu Tytanit stosowanego z częstotliwością co 14 dni począwszy od fazy rozety liściowej do początku zawiązywania nasion powodowały wzrost odporności roślin na choroby i niekorzystne warunki klimatyczne, indukcję procesów metabolicznych i poprawę wigoru roślin. Preparat EM stosowany doglebowo wpływał na wzrost plonu reprodukowanych nasion i ich jakość...

Celem pracy było przedstawienie zagadnień związanych z metodami profilaktyki w zakresie ograniczania szkód łowieckich, wyrządzanych przez zwierzynę w uprawach rolniczych. Profilaktykę tą stosować winni dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich w porozumieniu i współpracy z potencjalnie poszkodowanymi posiadaczami upraw. W zakresie technicznych aspektów działań profilaktycznych, wyodrębnia się trzy grupy metod: ekologiczne, mechaniczne i chemiczne. Grupa metod ekologicznych prowadzi do właściwego dostosowania liczebności i struktur populacyjnych zwierząt do możliwości troficznych siedlisk, w których one przebywają, jak również obejmuje wszelkie działania zmierzające do poprawy warunków żerowych. W dwóch pozostałych grupach metod, główna zasada działań profilaktycznych polega na ograniczaniu dostępu zwierzyny do potencjalnie zagrożonych upraw. W metodach tych wykorzystywane są różnego rodzaju grodzenia i pastuchy lub tzw. repelenty, które mają skutecznie odstraszać, a przez to uniemożliwić żerowanie zwierząt w uprawach rolniczych. Wszystkie wymienione działania profilaktyczne przynoszą efekty pod warunkiem terminowego, a w niektórych przypadkach (głównie metody mechaniczne) również solidnego ich wykonania i monitorowania...

Celem badań była ocena zróżnicowania uszkodzeń upraw rolniczych w warunkach obwodu łowieckiego leśnego położonego w północno-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, w okresie ostatnich ośmiu sezonów łowieckich. W ocenie uwzględniono również dynamikę liczebności dzików, będących podstawowym sprawcą szkód oraz poziom łowieckiej eksploatacji tego gatunku. W ocenianym okresie wystąpił wzrost szkód w uprawach i płodach rolnych zarówno w ujęciu ilościowym, jak i powierzchniowym. Jedynym sprawcą szkód w ocenianym okresie były dziki. Zróżnicowanie występowania szkód w ciągu sezonu wegetacyjnego wskazuje na ścisłe ich powiązanie z terminami agrotechnicznymi związanymi z siewem lub sadzeniem roślin, a więc pojawianiem się poszczególnych roślin na polach, jak również okresem ich dojrzewania i zbioru. Określony wskaźnik preferencji żerowych dzików w rejonie badań wskazuje, iż najbardziej preferowanymi uprawami były użytki zielone oraz kukurydza, zaś najmniej preferowanymi były uprawy ziemniaków. W okresie oceny pomimo wzmożonej presji łowieckiej wystąpił dynamiczny wzrost liczebności populacji dzików. Wyniki te sugerują, że w ostatnich latach znacznie wzrósł potencjał rozrodczy tego gatunku, zaś przyrost populacji kształtuje się na poziomie 150–200% wiosennego jej stanu. Taki wskaźnik przyrostu w połączeniu z poziomem uszkodzeń upraw, winien być uwzględniany przy planowaniu łowieckiego pozyskania tego gatunku...

Wysokosprawna chromatografia cieczowa w odwróconej fazie (RP-HPLC) jest efektywną metodą analizy polimorficznych białek roślin uprawnych, w tym również białek zapasowych zbóż. Możliwość jej powszechnego wykorzystania w hodowli roślin ogranicza jednak znaczny koszt aparatury, wyposażenia i odczynników. W ostatnich latach opracowano nowy rodzaj kolumn chromatograficznych o złożach C18 osadzonych na powierzchniowo porowatej krzemionce (tzw. Fused-Core technology). Główną zaletą tych kolumn jest wysoki wzrost zdolności rozdzielczej (zwiększenie ilości tzw. półek teoretycznych), co daje możliwość znacznego skrócenia czasu, a tym samym obniżenia kosztów analizy. Celem badań było oszacowanie dokładności i efektywności rozdziału polimorficznych białek gliadynowych metodą RP-HPLC przy użyciu kolumn typu Fused-Core w porównaniu do kolumn C18 o klasycznych parametrach ziaren krzemionki. Materiał roślinny stanowiły linie mieszańcowe pszenicy ozimej różniące się pod względem alleli kontrolujących syntezę gliadyn. Analizowano pary blisko spokrewnionych linii mieszańcowych, z których jedna zawierała null allel natomiast druga stanowiła genotyp kontrolny. Porównywano także rozdziały mieszańców z ich komponentami rodzicielskimi. Punktem odniesienia dla oceny obrazów chromatograficznych kolumny typu Fused-Core — 300SB-C18 Poroshell były rozdziały uzyskane na tradycyjnej kolumnie SB300 Zorbax C18. Wyniki badań potwierdziły, iż analiza chromatograficzna gliadyn na kolumnie Poroshell jest metodą szybką i ekonomiczną. Wysokiej jakości obrazy rozdzielonych białek uzyskiwano już w czasie 8 minut. Jednakże krótki czas rozdziału obniżył ich rozdzielczość, jedną z najważniejszych zalet chromatografii RP-HPLC. Wyniki badań sugerują, iż kolumny typu Fused-Core mogą być przede wszystkim efektywnym narzędziem selekcji masowej natomiast tradycyjne kolumny, pozwalające identyfikować subtelne szczegóły obrazu chromato¬graficznego, mogą okazać się bardziej przydatne w badaniach genetycznych np. w analizie rozszczepienia genów kontrolujących syntezę białek prolaminowych...

Praca przedstawia dotychczasowy stan osiągnięć w wykorzystaniu gatunków dzikich spokrewnionych taksonomicznie w hodowli najważniejszych roślin uprawnych na świecie z wykorzystaniem hybrydyzacji generatywnej międzygatunkowej i międzyrodzajowej ze szczególnym wyróżnieniem roślin zbożowych. Uwzględnia zmienność genową gatunków, stosowane techniki w wytwarzaniu mieszańców pomostowych F1, identyfikowania mieszańców, stabilności, transferowania genów, jak i efekty końcowe tych prac. Przedstawia dotychczasowy postęp jaki został uzyskany w ulepszeniach roślin uprawnych poprzez introgresje genów z gatunków dzikich/spokrewnionych w zakresie stresów biotycznych i abiotycznych, poziomu plonowania i jego jakości, wykorzystaniu heterozji w produkcji roślinnej. Wskazuje dalsze działania w nowoczesnej hodowli nowych odmian. W pracy posługiwano się oryginalną nomenklaturą taksonomiczną gatunków roślin, genów, patogenów występującą w pracach autorskich...

Na podstawie wyników badań ankietowych gospodarstw, przedstawiono zmiany plonowania pszenicy ozimej w warunkach produkcji towarowej. Przedstawiono główne czynniki wpływające na wielkość uzyskiwanych plonów. Chemiczna ochrona przed chorobami, nawożenie azotowe i jakość gleby przeznaczanej pod uprawę to główne czynniki agrotechniczne decydujące o plonie pszenicy ozimej. Postęp biologiczny, czyli nowe odmiany i kwalifikowany materiał siewny, również należą do głównych czynników wzrostu plonowania. Wykorzystanie potencjału plonowania było lepsze niż średnia dla kraju, ale wciąż niezadowalające. Następuje stały wzrost nawożenia i intensywności ochrony chemicznej a rosnący udział pszenicy ozimej w powierzchni zasiewów sprawia, że jest ona coraz częściej uprawiana także na gorszych stanowiskach wcześniej przeznaczonych pod uprawę żyta...

Na podstawie wyników badań ankietowych gospodarstw, przedstawiono zmiany plonowania pszenicy ozimej w warunkach produkcji towarowej. Przedstawiono główne czynniki wpływające na wielkość uzyskiwanych plonów. Chemiczna ochrona przed chorobami, nawożenie azotowe i jakość gleby przeznaczanej pod uprawę to główne czynniki agrotechniczne decydujące o plonie pszenicy ozimej. Przedstawiono także czynniki decydujące o praktycznym wykorzystaniu postępu biologicznego oraz różnice między regionami...

Zadaniem systemu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) jest ułatwienie rolnikom dokonania trafnego doboru najwartościowszych odmian do uprawy, dostosowanych do lokalnych warunków. Celem badań była ocena stabilności plonowania odmian pszenicy ozimej w Polsce na podstawie doświadczeń porejestrowych. Doświadczenia założono w 12 miejscowościach na terenie kraju, w różnych warunkach klimatyczno-glebowych. Badania przeprowadzono w ciągu trzech sezonów wegetacyjnych z 23 odmianami pszenicy ozimej na dwóch poziomach agro¬technicznych. Wykonano analizę struktury interakcji genotypowo-środowiskowej dla plonu ziarna odmian pszenicy ozimej. Dokonano także oceny efektów głównych oraz ich interakcji z latami, miejscowościami i środowiskami. Na obydwu poziomach agrotechniki, nie stwierdzono odmian stabilnych pod względem plonowania. Każdy z badanych genotypów wykazał istotną interakcję ze środowiskami klimatyczno-glebowymi. Najwyżej plonującymi odmianami na obydwu poziomach agrotechnicznych były Trend i Bogatka...

W pracy wprowadzono trzy nowe koncepcje stopnia szerokiej adaptacji odmiany, odpowiednio w sensie I, II oraz III. Uznano, że stopień szerokiej adaptacji odmiany w określonym sensie może być charakteryzowany ilościowo za pomocą wskaźników statystycznych, nazywanych ilościowymi miarami stopnia szerokiej adaptacji odmiany w sensie I, II i III. Tymi wskaźnikami są odpowiednio miara nadrzędności plonu odmiany, Pi, miara niezawodności przewagi plonu odmiany, Ri oraz miara niezawodności przewagi o d>0 plonu odmiany, Ri(d). Wysunięto hipotezę, że wymienione miary oceniają wzajemnie zgodnie, w sensie porządkowym, stopień szerokiej adaptacji badanych odmian, chociaż wyrażają go za pomocą różnych wielkości. Hipotezę sprawdzano na podstawie danych dla plonu ziarna z 15 wstępnych serii doświadczeń z pszenicą ozimą, przeprowadzonych w latach 1993-2007. Stwierdzono, że badane miary stopnia szerokiej adaptacji w sensie I, II i III porządkują zgodnie odmiany pszenicy ozimej w różnych zbiorach obiektów oraz warunkach przyrodniczych Polski i sezonach wegetacyjnych (latach). Do oceny stopnia szerokiej adaptacji odmian według każdej z trzech koncepcji, wystarcza jedna z rozważanych miar, która pozwala na wykrycie odmian o możliwie najwyższym lub bardzo wysokim stopniu szerokiej adaptacji w sensie I, II i III w rozpatrywanym rejonie uprawy. Ocena przydatności badanych miar stopnia szerokiej adaptacji odmian, oparta na analizie danych empirycznych dla plonu ziarna pszenicy ozimej, odnosi się przede wszystkim do tego gatunku. Jednakże, stanowi ona też wstępne wskazanie o podobnej przydatności tych miar dla innych gatunków roślin uprawnych...

Jakość ziarna pszenicy zależy od wielu cech, spośród których twardość ziarna uważana jest za jedną z ważniejszych. Rezultaty wielu badań wskazują, że twardość ziarna ma związek z wymiałowością oraz z podstawowymi wskaźnikami wartości wypiekowej, jak wodochłonność mąki, test sedymentacyjny i objętość chleba. Praca przedstawia wyniki badań cech technologicznych oraz twardości ziarna 104 rodów pszenicy ozimej polskiej hodowli. Rody te oraz odmiany wzorcowe Muszelka i Bogatka badane były w doświadczeniach polowych w dwóch miejscowościach. Określano — używając aparatu NIR System Infratec 1241 Analyzer (Foss, Hillerod, Denmark) — na 600-gramowych próbach pełnego ziarna relatywną twardość ziarna, zawartość białka, gluten mokry, liczbę sedymentacji Zeleny’ego oraz parametr alweograficzny. Uzyskane dane analizowano statystycznie stosując wielozmienną analizę wariancji i pokrewne metody wielu zmiennych. Utworzono teoretyczną linię charakteryzującą się najkorzystniejszymi wartościami analizowanych cech, z którą porównywano badane rody, zarówno pod względem poszczególnych cech, jak i wszystkich cech traktowanych łącznie. Zastosowane metody pozwoliły wyodrębnić grupę rodów nie różniących się istotnie od najlepszej linii pod względem wszystkich analizowanych parametrów jakościowych. Zaproponowane podejście może być wykorzystane w programach hodowli pszenic jakościowych...

Celem badań była analiza zmienności wybranych cech technologicznych ziarna w populacjach mieszańców pszenicy ozimej o tym samym składzie alleli Glu–1 przy jednoczesnym uwzględnieniu podobieństwa genetycznego odmian rodzicielskich. Materiał do badań stanowiło 18 odmian pszenicy ozimej oraz 76 mieszańców pokolenia F2. Dokonano charakterystyki form wyjściowych pod względem składu wysokocząsteczkowych podjednostek białek glutenionowych (HMW). Zbadano także zróżnicowanie genetyczne pomiędzy parami form rodzicielskich przy użyciu markerów molekularnych typu SSR. Dla mieszańców i ich form wyjściowych określono zawartość białka w s.m. ziarna oraz wykonano analizy farinograficzne przy użyciu aparatu Brabendera. Mieszańce (rodziny) podzielono na grupy o tym samym składzie podjednostek gluteninowych, a następnie grupy te porównano pod względem parametrów technologicznych. Określono zmienność fenotypową między grupami rodzin o różnym składzie alleli Glu-1 oraz przeprowadzono wielowymiarową ocenę wyróżnionych grup. Tworzące poszczególne grupy rodziny, mimo takiego samego składu alleli Glu-1 różniły się pod względem analizowanych cech technologicznych ziarna. Nie stwierdzono związku pomiędzy odległością genetyczną par form rodzicielskich tworzących rodziny wchodzące w skład poszczególnych grup a podobieństwem fenotypowym tych grup...

Celem pracy była ocena zmienności wybranych odmian pszenicy ozimej oraz ocena ich stabilności plonowania w poszczególnych stacjach doświadczalnych województwa Opolskiego i Śląskiego. Badania stabilności plonowania odmian pszenicy ozimej przeprowadzono na podstawie wyników doświadczeń porejestrowych w tych województwach. Wybrano 7 miejscowości charakteryzujących się zróżnicowanymi warunkami glebowymi. Doświadczenia były założone w dwóch powtórzeniach metodą pasów prostopadłych. Pierwszym czynnikiem doświadczenia były dwa warianty uprawy (standardowy i intensywny) wewnątrz których rozlosowywano czynnik drugi — odmiany pszenicy ozimej. Do oceny zmienności plonowania analizowanych odmian pszenicy w poszczególnych miejscowościach wykorzystano wielowymiarowe metody analiz statystycznych dla doświadczeń wielokrotnych. Wysokie plony i stopień szerokiej adaptacji w analizowanym regionie dla odmian Boomer i Rapsodia wskazują, że odmiany te powinny być zalecane do uprawy w wariancie standardowym. Natomiast odmiany Finezja i Tonacja wykazywały niskie i niewyrównane plonowanie w obu systemach uprawy. Wykazana interakcja genotypowo-środowiskowa wskazuje, że dobór odmian do uprawy na obszarze województwa opolskiego i śląskiego powinien być uzależniony od mikrozmienności środowiskowej, którą określają warunki glebowo klimatyczne panujące w określonej miejscowości...