Repozytorium

Sok z ziemniaka powszechnie jest postrzegany jako produkt odpadowy, który w najlepszym przypadku może być stosowany w żywieniu zwierząt. Rezerwę wobec możliwości stosowania go w żywieniu człowieka pogłębia dodatkowo fakt, że zawiera on glikoalkaloidy o udokumentowanym działaniu toksycznym. Tymczasem opublikowane w ostatnich latach badania przeprowadzone w różnych ośrodkach wykazały, że właśnie te substancje wykazują szczególną aktywność (in vitro) przeciw komórkom nowotworowym. Badania kliniczne z użyciem soku z ziemniaka wykazały ponadto jego skuteczność w niektórych chorobach przewodu pokarmowego. Sok z ziemniaka mógłby więc być składnikiem żywności funkcjonalnej adresowanej np. do chorych na nieswoiste zapalenie jelit. Celem pracy było opracowanie technologii otrzymywania atrakcyjnych sensorycznie chrupek zawierających sok z ziemniaka oraz ogólna charakterystyka jakościowa tego produktu. Chrupki otrzymywano na drodze ekstruzji w ekstruderze jednoślimakowym. Sok z ziemniaka dodawano w postaci suszu otrzymanego za pomocą suszarki rozpyłowej...

Współcześnie realizowane badania kliniczne z użyciem świeżego soku z ziemniaka wskazują na jego przydatność terapeutyczną w leczeniu zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego. Dane literaturowe nie rozstrzygają jednak jakie składniki soku z ziemniaka wykazują działanie lecznicze. Celem pracy była ocena aktywności biologicznej soku ziemniaczanego wysuszonego w suszarce rozpyłowej oraz jego frakcji rozdzielonych ze względu na różnice w masie cząsteczkowej. Świeży sok z ziemniaka poddano alternatywnie procesowi suszenia rozpyłowego lub kriokoncentracji w wyniku której otrzymano surowiec pięciokrotnie zatężony. Tak przygotowany koncentrat poddano separacji metodą chromatografii żelowej. Wyizolowane frakcje analizowano w aspekcie ich zdolności do hamowania wzrostu i ograniczania żywotności ludzkich komórek nowotworowych. Oznaczenia wykonano również na komórkach prawidłowych. Przeprowadzone badania wykazały, że produkty przetwórstwa soku ziemniaczanego, podobnie jak świeży surowiec, posiadają potencjał cyto¬toksyczny w odniesieniu do komórek nowotworowych żołądka i jelita grubego. Wykazano, że proces suszenia rozpyłowego w niewielkim stopniu obniża aktywność biologiczną soku z ziemniaka...

W latach 2009–2011 przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe, którego celem było określenie reakcji odmian pszenicy jarej: Bombona, Parabola i Trappe na dwa poziomy nawożenia azotem 90 i 150 kg∙ha-1. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem dawki azotu istotnie zwiększyła się liczba kłosów na 1 m2 (średnio o 33 szt.), plon ziarna (średnio o 0,71 t∙ha-1) oraz zawartość białka ogólnego w ziarnie (średnio o 0,4%) w odniesieniu do kontroli. Odmiana Parabola wcześniej weszła w fazę krzewienia w porównaniu do odmiany Bombona i Trappe. Zastosowane poziomy nawożenia azotem nie wpłynęły istotnie na przebieg wegetacji roślin. Badane odmiany różniły się elementami struktury plonu i plonem ziarna, co potwierdzono statystycznie. Najwięcej białka ogólnego w suchej masie ziarna zawierała odmiana Bombona...

Badano wpływ przedplonu na nasilenie fuzariozy kłosów oraz zawartość mikotoksyn fuzaryjnych w ziarnie pszenicy jarej. Przedplon stanowiła kukurydza na ziarno oraz rzepak ozimy. W latach, w których wystąpiły warunki sprzyjające rozwojowi fuzariozy kłosów stwierdzono zwiększone nasilenie choroby na kłosach pszenicy wysianej po kukurydzy. Ziarno z tych stanowisk zawierało więcej DNA Fusarium oraz mikotoksyn fuzaryjnych w porównaniu do ziarna ze stanowiska po rzepaku. Dominującym sprawcą fuzariozy kłosów był gatunek F. graminearum. Rozwój choroby na kłosach pszenicy oraz stężenie mikotoksyn w ziarnie były bardzo silnie uzależnione od warunków pogodowych. Opady oraz wilgotność względna powietrza w okresie kłoszenia i kwitnienia miała decydujący wpływ na wyniki uzyskane w ciągu 3 lat badań...

Określono uwarunkowania genetyczne odporności na mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis f.sp. hordei) w kolekcji 13 odmian jęczmienia ozimego i 26 odmian jęczmienia jarego włączonych do badań rejestrowych w Polsce w roku 2011. Do postulowania specyficznego genu warunkującego odporność badanych odmian wykorzystano zestaw izolatów różnicujących o znanych genach wirulencji. W grupie odmian ozimych, dwie z nich były podatne na wszystkie patotypy B. graminis f.sp. hordei . Odporność pozostałych odmian jęczmienia ozimego uwarunkowana była genami Mla3, Ml(Tu2), Mla6 + Mla14, Mla13 + ?, Mlg, Ml(CP) lub Mlh. W grupie odmian jarych stwierdzono obecność genów Mla3,Mla13, Ml(Ab),Ml(La),Mlg, Mlk i mlo. Odporność 3 odmian ozimych oraz 4 odmian jarych uwarunkowana była genami dotychczas niezidentyfikowanymi. Prowadzone badania wykazały, że na populację B. graminis f.sp. hordei występującą w Polsce odporne są tylko odmiany z genem mlo...

Badano zdolność kombinacyjną 21 wybranych komponentów matecznych, będacych męskosterylnymi mieszańcami pojedynczymi (CMS-SC), wytworzonymi w wyniku krzyżowania linii męskosterylnych o cytoplazmie Pampa (linie P) z liniami dopełniającymi sterylność (linie N). W charakterze komponentów ojcowskich (testerów) wykorzystano 5 zróżnicowanych populacji syntetyczych przywracających płodność (Syn-R): SR13, WM18, 18R, 19R, 20R. Komponenty rodzicielskie (mateczne i ojcowskie) tworzonych mieszańców żyta zostały wyhodowane w firmach hodowlanych: Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o., Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o., Hodowla Roślin Smolice Sp. z o. o. Krzyżowanie komponentów matecznych z ojcowskimi wykonano w układzie topcross na polach przestrzennie izolowanych. W roku 2010/2011 oceniono ogółem 105 mieszańców F1 typu CMS-SC×Syn-R w trzech doświadczeniach. Doświadczenia polowe zostały założone metodą bloków niekompletnych w 3 miejscowościach i w 3 powtórzeniach. Wielkość poletka wynosiła 5m2, a gęstość siewu 250 kiełkujących ziaren/m2...

Celem pracy była analiza interakcji genotypowo-środowiskowej oraz ocena stabilności plonowania odmian żyta ozimego w warunkach klimatycznych Dolnego Śląska. W opracowaniu wykorzystano plony odmian żyta ozimego z doświadczeń porejestrowych przeprowadzonych w latach 2008-2010. Doświadczenia polowe zakładano metodą pasów prostopadłych w dwóch powtórzeniach w Krościnie Małej, Tarnowie Śląskim, Naroczycach i Kondratowicach. Badania prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych poziom intensywny różnił się od przeciętnego wyższym o 40 kg∙ha-1 nawożeniem azotowym, dolistnym dokarmianiem oraz pełną chemiczną ochroną roślin. Do analizy wytypowano dwie odmiany mieszańcowe Balistic i Visello oraz cztery populacyjne Agrikolo, Bosmo, Dańkowskie Diament, Herakles. Weryfikację hipotez dotyczących braku zróżnicowania kombinacji lat i miejscowości, efektów genotypowych oraz interakcji genotypowo-środowiskowych przeprowadzono w oparciu o wieloczynnikową analizę wariancji. Wykazano występowanie istotnych interakcji genotypów ze środowiskami w obydwu wariantach uprawy...

W pracy przeprowadzono analizę interakcji genotypowo-środowiskowej i ocenę stabilności plonowania odmian rzepaku ozimego. Wykorzystano plony odmian z doświadczeń porejestrowych przeprowadzonych na Dolnym Śląsku w latach 2008–2010 w Krościnie Małej, Naroczycach, Pawłowicach, Tarnowie Śląskim, Tomaszowie Bolesławieckim i Zybiszowie. Materiałem badawczym były cztery odmiany mieszańcowe: Extend, Nelson, Toccata i Vectra oraz sześć odmian populacyjnych: Cabriolet, Cadeli, Californium, Casoar, Castille i PR46W10. W celu uzyskania ortogonalności układu do analizy wybrano odmiany badane we wszystkich doświadczeniach przez cały analizowany okres. Interpretację stabilności plonowania przeprowadzono w oparciu o wieloczynnikową analizę wariancji. Stabilność odmian określana jest, jako miara wkładu każdej odmiany w interakcję genotypowo-środowiskową i obliczona została za pomocą wariancji stabilności Shukli (1972) i rang Kanga (1988). Wykazano istotne zróżnicowanie plonu odmian rzepaku w analizowanych doświadczeniach oraz istotne interakcje odmian z miejscowościami i latami badań...

W IHAR, Oddział Młochów w latach 2008–2009, dla osiemdziesięciu rodów ziemniaka z czterech krzyżowań tetraploid × diploid przeprowadzono oceny pod kątem 12 cech użytkowych i jakościowych. Celem badań była ocena struktury wielocechowej zmienności. Eksploracyjna analiza czynnikowa (EFA) pozwoliła na wyodrębnienie 5 czynników odpowiedzialnych za 68% obserwowanej łącznej zmienności rodów. Wartości własne analizowanej macierzy korelacji dla tych czynników były większe od 1. Pierwszy czynnik (21,7% zmienności) był utworzony przez cechy odpowiedzialne za ogólny wygląd bulw (regularność kształtu, głębokość oczek, frekwencja bulw z wtórnym wzrostem). Drugi czynnik (15,5% zmienności), zwany czynnikiem plonotwórczym był skorelowany z plonem bulw, średnim ciężarem bulwy i stopniem spłaszczenia bulw. Trzeci czynnik (12,2% zmienności) określał przydatność do przetwórstwa i był skorelowany z dwoma wiodącymi cechami technologicznymi — zawartością skrobi i barwą chipsów. Czwarty czynnik (9,9% zmienności) został zinterpretowany jako wydłużenie bulw (korelacja z typem kształtu, frekwencją bulw spiczastych)...

W pracy przedstawiono zmiany zawartości żelaza, molibdenu, miedzi w glebie i w biomasie rutwicy wschodniej (Galega orientalis Lam.) uprawianej w latach 2005–2007 oraz w pobraniu azotu z plonem rośliny testowej. Doświadczenie polowe prowadzono w Rolniczej Stacji Doświadczalnej, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. W badaniach uwzględniono sześć obiektów nawozowych PK. W każdym roku badań zbierano trzy pokosy rośliny testowej w fazie pąkowania. Zawartość całkowitą Fe, Mo i Cu w roślinie i glebie oznaczono metodą ICP-AES na spektrofotometrze emisyjnym z plazmą wzbudzaną indukcyjnie. Obliczono także pobranie azotu z plonem biomasy rośliny testowej. Nawożenie fosforowo-potasowe wpłynęło istotnie na zwiększenie zawartości żelaza w biomasie rutwicy wschodniej. Najwięcej żelaza oznaczono w roślinie testowej nawożonej dawką K100, molibdenu pod wpływem nawożenia dawką P50K200. Kolejne dawki nawożenia PK (wyjątek P50) powodowały obniżanie zawartości miedzi w biomasie rutwicy wschodniej...

W latach 2009–2011, na terenach poeksploatacyjnych Kopalni Siarki „Jeziórko”, badano wpływ stosowania wzrastających dawek azotu na wzrost i rozwój kostrzewy trzcinowej i topinamburu rosnących, na podłożu wapna poflotacyjnego wzbogaconego trzema dawkami osadów ścieków komunalnych tj. 250, 500 i 750 m3•ha-1. Na wszystkich poziomach wzbogacenia osadami ściekowymi wzrastał plon zielonej masy kostrzewy trzcinowej nawożonej wzrastającymi dawkami azotu. Pod wpływem średniej i najwyższej dawki azotu wzrastała istotnie obsada roślin kostrzewy trzcinowej w stosunku do wariantów kontrolnych, a liczba wykształconych pędów generatywnych i wysokość roślin pod wpływem każdej z nich i na wszystkich poziomach wzbogacenia podłoża osadem ściekowym. Wysokość roślin topinamburu wzrastała istotnie w zasadzie pod wpływem wszystkich trzech dawek azotu, na każdym z poziomów wzbogacenia osadem ściekowym w odniesieniu do wariantu kontrolnego...

Skrobia ma wszechstronne zastosowanie zarówno dla celów spożywczych, jak i przemysłowych. Popyt na produkty skrobiowe charakteryzuje się systematycznym wzrostem, ale w jego zaspokajaniu coraz mniejszą rolę odgrywa skrobia ziemniaczana, gdyż przegrywa ona konkurencję ze skrobią produkowaną ze zbóż. Dotychczas produkcja skrobi ziemniaczanej, w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, była ściśle regulowana i finansowo wspierana. Od sezonu 2012/13 przestają obowiązywać kwoty produkcyjne oraz zostaje wprowadzony pełny decoupling dotychczasowych płatności. Wprowadzenie tych zmian będzie mieć niekorzystne skutki dla sektora. Nastąpi wzrost cen surowca, a w konsekwencji wyższe będą koszty produkcji skrobi ziemniaczanej. Spowoduje to dalszy spadek jej konkurencyjności, zmniejszenie popytu i w konsekwencji ograniczenie produkcji skrobi ziemniaczanej i ziemniaków skrobiowych w Polsce...

W doświadczeniach szklarniowych (3 serie) badano możliwość zastosowania biostymulatora Asahi SL na zminimalizowanie efektu fitotoksyczności po zastosowaniu metrybuzyny w pięciu odmianach ziemniaka (Satina, Lord, Denar, Molli i Sonda). Metrybuzynę zastosowano po wschodach roślin ziemniaka (wysokość 10–15 cm). Biostymulator Asahi SL aplikowano dwukrotnie, 7 i 14 dni po aplikacji metrybuzyny. Spośród testowanych odmian ziemniaka – Sonda i Molli były najbardziej wrażliwe na metrybuzynę. U tych odmian stwierdzono pozytywny wpływ Asahi SL na zmini¬malizowanie efektu fitotoksyczności...

W latach 2005–2008 w doświadczeniach polowych przeprowadzonych w Boninie, badano reakcję pięciu odmian ziemniaka (Denar, Lord, Molli, Satina i Sonda) na metrybuzynę stosowaną powschodowo. Obserwacje fitotoksycznej reakcji oraz tempo jej zanikania prowadzono w oparciu o skalę 9-stopniową, co 7 dni od aplikacji, do całkowitego ustąpienia jej objawów. Odmiany charakteryzowały się zróżnicowaną reakcją na powschodowe stosowanie metrybuzyny: od całkowitej niewrażliwości – w przypadku odmiany Satina do reakcji bardzo silnej – Sonda. Porównano również budowę morfologiczną liści badanych odmian oraz oszacowano liczbę aparatów szparkowych znajdujących się na górnej stronie blaszki liściowej na powierzchni 1 mm2. Określono wpływ liczby aparatów szparkowych na uszkodzenia roślin ziemniaka po zastosowaniu metrybuzyny po wschodach ziemniaka. Można sądzić, że różnice w budowie liści badanych odmian ziemniaka miały wpływ na intensywność objawów fitotoksycznej reakcji oraz tempo jej zanikania...

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na terenie Polski w latach 2000–2011. Badania dotyczyły analizy składu gatunkowego chwastów występujących w ziemniaku, metod ich zwalczania oraz najczęściej stosowanych herbicydów. Na polach ziemniaczanych dominowały dwuliścienne gatunki chwastów, a wśród nich: komosa biała (Chenopodium album), żółtlica drobnokwiatowa (Galinsoga parviflora), fiołek polny (Viola arvensis) i maruna bezwonna (Matricaria inodora). Na obserwowanych plantacjach chwasty zwalczano głównie metodą mechaniczno-chemiczną i mechaniczną. Do zwalczania chwastów stosowano herbicydy w terminie przedwschodowym, które zawierały substancje aktywne — linuron i metrybuzynę...

Celem przeprowadzonych badań było określenie przydatności technologicznej odmian ziemniaka w zróżnicowanych warunkach klimatycznych w czasie wzrostu i przechowywania bulw. Materiałem badawczym były odmiany wczesne oraz średnio wczesne. Po zbiorze oraz po 3 i 7 miesiącach przechowywania w temperaturach 4° i 8°C w bulwach ziemniaka oznaczano zawartość suchej masy, skrobi, cukrów redukujących, sacharozy oraz oceniano barwę frytek i chipsów. Badania wykazały, że zmienność cech technologicznych bulw ziemniaka zależy głównie od genotypu i jest modyfikowana przez czynniki środowiska. Temperatura i czas przechowywania wpływa na zwiększenie zawartości suchej masy i obniżenie zawartości skrobi. Zawartość obu składników utrzymywała się na stałym poziomie w bulwach odmian: Gracja, Andromeda i Karatop. Zawartość cukrów redukujących zależała od odmiany i temperatury przechowywania. Bulwy odmian Gracja i Innovator cechowały się małą akumulacją cukrów po przechowywaniu w temperaturze 4°C (typ — cold storage)...

Celem pracy było określenie wpływu inhibitorów wzrostu kiełków na barwę frytek ziemniaczanych. Badania prowadzono na dwóch odmianach ziemniaka Asterix i Jelly. Ziemniaki przechowywano w temperaturze 8°C bez stosowania inhibitorów kiełkowania (kontrola) oraz z zastosowaniem preparatu Talent R i CIPC. Badania prowadzono w pięciu terminach: po zbiorze (wrzesień) oraz w miesiącach styczeń, luty, marzec i kwiecień. W każdym terminie badań z ziemniaków wykonano frytki i oznaczano barwę w trzech punktach: część przystolonowa, rdzeń wewnętrzny i wierzchołek. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że zastosowanie preparatu Talent R oraz CIPC nie wpływa na zróżnicowanie barwy frytek. Niezależnie od zastosowanego inhibitora oraz czasu przechowywania produkt otrzymany z bulw odmiany Asterix cechował się zbliżoną barwą...

Badania dotyczyły ubocznego wpływu chemicznej ochrony w integrowanej produkcji ziemniaka na faunę epigeicznych biegaczowatych (Coleoptera, Carabidae), które są potencjalnymi wrogami szkodników roślin. Badania prowadzono w Winnej Górze koło Środy Wielkopolskiej w okresie od 19 maja do 8 września 2008 roku. Do badań wybrano dwie uprawy ziemniaka: ekologiczną i integro¬waną, na każdej z nich założono po 10 pułapek Barbera. Ogółem odłowiono 2889 osobników Carabidae należących do 32 gatunków. Najliczniej na badanych polach ziemniaka występował Harpalus rufipes (ok. 50%). W badanych uprawach nie zaobserwowano znaczącego negatywnego wpływu stosowania środków ochrony roślin na zgrupowania pożytecznych biegaczowatych...

Badania dotyczące molekularnych podstaw zmienności cech ilościowych są obecnie szeroko podejmowane, zarówno dla roślin, jak i zwierząt czy człowieka. Celem tych badań jest m.in. rozwój systemów markerów funkcjonalnych DNA (FM). Do opracowania markerów FM niezbędne jest więc funkcjonalne scharakteryzowanie wybranych genów i znajomość sekwencji ich alleli, identyfikacja polimorficznych motywów funkcjonalnych w obrębie tych genów i potwierdzenie związku między polimorfizmem sekwencji DNA a zmiennością cechy ilościowej. W pracy przedstawiono przykłady genów kandydujących do opracowania markerów funkcjonalnych: geny półkarłowatości Dwarf8 u kukurydzy i denso u jęczmienia oraz geny Glu1 kodujące wysokocząsteczkowe podjednostki białek gluteninowych u pszenicy. Przedyskutowano przewagę markerów funkcjonalnych nad markerami sprzężonymi z loci dla cech ilościowych...

Każda nowa odmiana roślin uprawnych, zanim zostanie zarejestrowana, musi zostać oceniona m.in. pod względem jej wyrównania. Decyzje dotyczące wyrównania nowych odmian (odmian „kandydatów”) podejmowane są dla wszystkich badanych cech, zarówno ilościowych jak i cech jakościowych. W przypadku cech jakościowych, w próbie o ustalonej wielkości, obserwuje się liczbę roślin nietypowych i jeśli frakcja takich roślin przekracza pewną wartość progową, odmianę uznaje się za nie spełniającą warunku wyrównania. W przypadku cech ilościowych procedura jest bardziej złożona. Porównuje się odchylenia standardowe odmiany-kandydata ze średnim odchyleniem standardowym odmian zarejestrowanych (wysianych w tym samym doświadczeniu). Oficjalnie zalecaną metodą, w krajach stowarzyszonych w organizacji UPOV, jest tzw. procedura COYU. Metoda ta jest skomplikowana obliczeniowo...

W badaniach rolniczych, w szczególności w doświadczeniach polowych, stosuje się wiele układów eksperymentalnych o różnej strukturze blokowej. Wybór każdego układu przy zakładaniu doświadczenia jest ważny przede wszystkim z punktu widzenia praktyki, ale także pociąga za sobą konsekwencje statystyczne. W doświadczeniach wieloczynnikowych, w sytuacji gdy różny jest stopień zainteresowania czynnikami, wykorzystuje się znane z literatury układy o jednostkach rozszczepionych, takie jak układ split-plot, układ split-block lub różne kombinacje tych układów. Zastosowane w poszczególnych układach wielostopniowe schematy randomizacyjne prowadzą do różnych tzw. liniowych modeli randomizacyjnych. W pracy zwrócimy uwagę na wielowarstwowe modele obserwacji dla doświadczeń trójczynnikowych zakładanych w tzw. układach mieszanych, będących różnymi kombinacjami układów split-plot i split-block...

W latach 2007–2010 przeprowadzono badania z 73 genotypami jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) pozyskanymi z National Germplasm Resources Laboratory USDA, ARS, Beltsville. Były to populacje miejscowe pochodzące z Afganistanu, głównie z prowincji Helmand, Herat, Kabul i Kandahar. Wszystkie genotypy poddano szczegółowej ocenie w czteroletnim cyklu doświadczeń polowych przeprowadzonych w Gospodarstwie Doświadczalnym Uniwersytetu Przyrodniczego w Czesławicach koło Nałęczowa. Analizowano następujące cechy: liczba dni od wschodów do kłoszenia, długość okresu wegetacji, wysokość roślin, długość osadki kłosowej, liczba kłosków w kłosie, zbitość kłosa, liczba ziaren w kłosie i kłosku, masa ziaren z kłosa, masa 1000 ziaren oraz zawartość białka ogólnego w ziarnie...

Materiał do badań stanowiły mieszańce F2 uzyskane ze skrzyżowania 6 form matecznych (AC Melita, Solga, Wagtail, LGR 900/3a, LGR 1359/8, ICDW 21666) z 4 formami ojcowskimi (Immer, Atlas, ICDW 21545, Heines Deutscher Hartweizen). Oszacowano ogólną i swoistą zdolność kombinacyjną. Stwierdzono przewagę addytywnego działania genów w dziedziczeniu większości analizowanych cech. Na podstawie oszacowanych efektów GCA należy wyróżnić odmiany Wagtail, i Immer oraz linię LGR 900/3a, które korzystnie oddziałują na wiele cech. Wieloma dodatnimi efektami swoistej zdolności kombinacyjnej charakteryzują się mieszańce AC Melita × ICDW 21545 i Wagtail × Heines Deutscher Hartweizen...

W pracy oszacowano przydatność odmian pszenicy ozimej do komponowania zasiewów mieszanych. Do obliczeń zastosowano analizy porównawcze plonów rzeczywistych i oczekiwanych w mieszankach dwuskładnikowych i jednej trójskładnikowej. Ścisłe doświadczenia polowe założone zostały w dwóch miejscowościach w trzech sezonach wegetacyjnych. Do badań wykorzystano trzy odmiany pszenicy ozimej (Bogatka, Sława i Nutka) wysiane w siewach czystych i wszystkich kombinacjach mieszanek, co umożliwiło ocenę wpływu poszczególnych odmian w mieszankach. Odmiana Bogatka przyczyniła się do zwyżki plonowania mieszanek, co świadczy o pozytywnych efektach odmiany w zasiewach mieszanych...

W celu oceny wybranych cech ilościowych mieszańców F1 i F2 rzepaku jarego (Brassica napus ssp. oleifera) oraz ich form rodzicielskich założono dwuletnie (2002 i 2003) doświadczenie polowe w Rolniczym Gospodarstwie Doświadczalnym Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) w Dłoni. W każdym roku przeprowadzono pomiary następujących cech: średnica szyjki korzeniowej, wysokość rośliny, liczba rozgałęzień pierwszego rzędu, wysokość do pierwszego rozgałęzienia, liczba łuszczyn z rośliny, liczba nasion z rośliny, masa 1000 nasion, liczba nasion w łuszczynie oraz masa nasion z rośliny. Do oceny wpływu poszczególnych cech ilościowych na masę nasion z rośliny zastosowano analizę funkcji regresji wielokrotnej. Otrzymane wyniki wykazały, że liczba nasion z rośliny, masa tysiąca nasion oraz liczba nasion w łuszczynie determinowały masę nasion z rośliny mieszańców pokolenia F1 i F2 w obu latach badań...

Cztery linie mutacyjne (białe płatki korony, wąskie płatki korony, dwie linie męsko sterylne) mające w nasionach wysoką zawartość glukozynolanów (około 50 μmol/g s.m), krzyżowano z odmianą Californium. Doświadczenie z formami rodzicielskimi i mieszańcami F1 założono w Rolniczym Gospodarstwie Doświadczalnym Dłoń. Przeprowadzono obserwacje cech morfolo¬gicznych, cech — komponentów plonu oraz sprawdzono zawartość tłuszczu, białka i glukozynolanów w nasionach. Wykonano analizę wariancji, analizę zmiennych kanonicznych oraz obliczono efekty heterozji poszczególnych cech w stosunku do odmiany Californium oraz średniej z obojga rodziców. Badane formy rodzicielskie i mieszańce F1 różniły się istotnie pod względem wszystkich (poza liczbą i masą nasion z rośliny) analizowanych cech ilościowych...

Wiele przeprowadzonych dotąd badań wykazało, że istnieje pozytywny związek plonu nasion rzepaku z wczesnością i długością kwitnienia. Ze względu na ukierunkowanie w ostatnich latach hodowli rzepaku przede wszystkim na tworzenie odmian mieszańcowych F1 podjęto badania mające na celu znalezienie markerów molekularnych związanych z początkiem i długością kwitnienia komponentów rodzicielskich mieszańców F1 CMS ogura. Początek i długość kwitnienia 18 linii rodzicielskich oceniono w doświadczeniach polowych w dwóch kolejnych sezonach wegetacyjnych, w dwóch środowiskach. Badania genomowego DNA tych linii wykonano metodą PCR — RAPD i AFLP, a ponadto w badaniach wykorzystano także markery izoenzymatyczne. Stwierdzono istotny statystycznie związek pomiędzy markerami molekularnymi a początkiem terminu kwitnienia (16 markerów) oraz długością okresu kwitnienia (32 markery). Nie stwierdzono takiej zależności z markerami izoenzymatycznymi...

Celem prezentowanych badań było określenie wpływu kierunku krzyżowania na ekspresję koloru nasion i cechy struktury plonu oraz wyselekcjonowanie jasnonasiennych linii DH o wyższych parametrach cech struktury plonu i zawartości tłuszczu w porównaniu do żółtonasiennej linii rodzicielskiej. Materiał do badań stanowiły dwie populacje linii DH otrzymane z mieszańców F1 krzyżowania odwrotnego pomiędzy czarnonasienną linią DH H2-26 a żółtonasienną linią DH Z-114. Podwojone haploidy wysiano w doświadczeniu polowym w jednym powtórzeniu z systematycznie rozmieszczonymi wzorcami (obie linie rodzicielskie). Wykonano pomiary biometryczne dla cech struktury plonu, zmierzono zawartość tłuszczu i oceniono barwę nasion. Analiza wariancji przeprowadzona dla 6 cech, umożliwiła wyznaczenie charakterystyk statystycznych dla każdej z obu populacji linii DH i populacji rodzicielskich oraz zbadanie istotności różnic między nimi...

Celem badań było poznanie zróżnicowania nowo wyprowadzonych linii męskosterylnych żyta pod względem wpływu na poziom przywrócenia płodności ich mieszańców z restorerami. Na polach przestrzennie izolowanych wykonano krzyżowanie 12 linii męskosterylnych (linie P) z czterema restorerami oraz 57 linii męskosterylnych z restorerem 18R. Następnie oceniono poziom przywrócenia męskiej płodności 105 mieszańców (P×R) w doświadczeniach założonych metodą całkowicie losową w 3 powtórzeniach. Męską płodność pojedynczych roślin mieszańców określono poprzez wizualną bonitację pylników w skali 1–9 oraz obliczono indeksy przywrócenia męskiej płodności. Badania wykazały, że największy wpływ na poziom męskiej płodności mieszańców wywarł genotyp linii męskosterylnych...

W latach 2007–2009 oceniano 250 form lokalnych żyta ozimego (Secale cereale L), pochodzących z Portugalii, Brazylii, Macedonii i Serbii pod względem 16 cech morfologicznych i użytkowych w porównaniu do odmiany Dańkowskie Złote. Największe zróżnicowanie form lokalnych dotyczyło następujących cech: długość źdźbła i kłosa, masy 1000 ziaren i liczby ziaren z kłosa. Na podstawie analizy składowych głównych stwierdzono najwyższe współczynniki korelacji dla długości źdźbła i kłosa z pierwszą składową (PC1), zatem można stwierdzić, że te cechy w największym stopniu dyskryminowały badaną grupę form lokalnych. Na podstawie analizy skupień metodą Warda wydzielono 5 grup genotypów form lokalnych żyta podobnych wielocechowo. Najliczniej reprezentowana grupa (104 genotypy) składała się głównie z form lokalnych pochodzących z Portugalii (85 form), oraz polskiej odmiany Dańkowskie Złote...

Mapa genetyczna populacji rekombinacyjnych linii wsobnych (RIL) wyprowadzonych z pokolenia F2 mieszańca żyta S120×S76 posłużyła do identyfikacji loci cech ilościowych (QTL) związanych z porastaniem przedżniwnym (PHS). Mapa siedmiu chromosomów żyta o łącznej długości 962cM składała się z 1285 markerów DArT (markery molekularne wykorzystujące enzymy restrykcyjne i metodę hybrydyzacji na mikropłytkach) oraz 62 loci uzyskanych z użyciem metody PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy). Materiałem badawczym były linie RIL pochodzące z doświadczeń polowych prowadzonych w Szczecinie, na terenie hali wegetacyjnej ZUT w latach 2007–2010. Część kłosów poszczególnych RIL izolowano, podczas gdy pozostałe pozostawiano do swobodnego przepylenia. PHS oceniano po kilkudniowym zraszaniu dojrzałych, ściętych kłosów wodą i oznaczano jako procent ziaren skiełkowanych. Oceny fenotypowej dokonano na kłosach poddawanych samozapyleniu (I) w czterech latach, a w dwóch latach (2008, 2010) także na kłosach nieizolowanych (N)...

Celem przeprowadzonych badań była ocena stabilności na warunki pogodowe 36 polskich odmian pszenżyta ozimego pod względem masy ziaren z kłosa oraz masy tysiąca ziaren. Jedno-powtórzeniowe doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2001 – 2004 w Gospodarstwie Doświadczalnym Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, w Czesławicach k/Nałęczowa. Zastosowano metodę graficzną biplot typu GGE, współczynnik regresji Eberharta – Russella, miarę ekowalencji Wricke’a, i złożony miernik stabilności Hansona. Odmianami stabilnymi na warunki pogodowe osiągającymi wysokie wartości masy ziaren z kłosa były: Piano, Vero i Tornado. Niestabilne, pod względem masy ziaren z kłosa, odmiany Mundo i Fidelio osiągały większe wartości tej cechy w niekorzystnych warunkach pogodowych. Pod względem masy 1000 ziaren, odmianami stabilnymi i osiągającymi duże wartości badanej cechy były Ugo, Typo, Debo i Piano. Natomiast odmiana Lasko o najwyższych wartościach masy 1000 ziaren była odmianą niestabilną. Odmiany Piano, Ego i Tornado były stabilne i przyjmowały duże wartości obu badanych cech plonotwórczych...

W ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w Wielkopolsce podjęto próbę analizy interakcji odmian pszenżyta ozimego z warunkami glebowo-klimatycznymi dla plonu oraz masy tysiąca ziaren. Materiałem badawczym były odmiany przyjęte do doświadczeń w latach 2008–2010. Doświadczenia polowe z badanymi odmianami zostały założone w siedmiu miejscowościach (Kościelna Wieś, Nowa Wieś Ujska, Winna Góra, Choryń, Borowo, Bobrowniki, Śrem) na dwóch poziomach agrotechniki — standardowym (a1) i intensywnym (a2). Do analizy interakcji genotypowo-środowiskowej wybrano 10 odmian, które powtarzały się we wszystkich latach badań. Wyniki z poszczególnych lat i miejscowości poddano obliczeniom statystycznym dla serii doświadczeń odmianowych...

W pracy wykonano analizę plonu rodów owsa oplewionego. Dane pochodziły z doświadczeń wstępnych przeprowadzonych w 2007 roku. Badano 30 rodów owsa oplewionego i 2 wzorce w 6 miejscowościach. Do analizy plonu wykorzystano metodę graficzną biplot dla modeli GGE, AMMI, SREG i GREG. Na podstawie wykresów typu biplot scharakteryzowano rody oraz wskazano te o największym efekcie GGE (na efekty GGE składają się efekty główne genotypów G oraz efekty interakcji genotypowo-środowiskowej GE) w każdym środowisku. Spośród 30 rodów owsa oplewionego we wszystkich badanych miejscowościach najwyżej plonowały: STH 657, STH 5242, STH 123, POB 483/03, STH 289, CHD 1193/04, CHD 1601/04, CHD 1382/03 oraz CHD 1263/04. Najbardziej stabilnymi rodami owsa oplewionego były: CHD 1382/03, CHD 1263/04, STH 5071, CHD 1430/02 a najmniej stabilnymi: STH 5244 i CHD 1534/04. Na podstawie wykresu biplot według modelu GREG utworzono 3 mega-środowiska z 6 miejscowości, w których prowadzono doświadczenia wstępne...

W pracy określono genetyczny potencjał krzyżowania z wykorzystaniem ogólnej i swoistej wartości kombinacyjnej 11 linii wsobnych kukurydzy pochodzących z hodowli kobierzyckiej, obecnie Oddział Nasiona Kobierzyc Małopolskiej Hodowli Roślin — HBP Spółka z o.o. Siedem zębokształtnych form matecznych i cztery formy ojcowskie o ziarnie szklistym oceniano na podstawie 28 mieszańców. Krzyżowanie linii w układzie czynnikowym zostało wykonane w 2004 roku na poletkach przestrzennie izolowanych w Wilczkowie, Przecławicach i Królikowicach, miejscowościach położonych na terenie gminy Kobierzyce i jej okolic. W czasie wegetacji roślin, po kwitnieniu, wykonano na dziesięciu losowo wybranych roślinach z każdego poletka pomiary wysokości roślin oraz wysokości osadzenia pierwszej kolby...

Doświadczenie założono w latach 2004–2006 na polu doświadczalnym Hodowli Roślin Rolniczych „Nasiona Kobierzyc” w Kobierzycach (obecnie Oddział Nasiona Kobierzyc Małopolskiej Hodowli Roślin — HBP Spółka z o.o.). Ziarno wysiano punktowo na poletkach dwurzędowych o powierzchni 5 m2 w rozstawie rzędów 75 cm. Docelowa liczba roślin na poletkach wynosiła po 36 roślin, co dało obsadę 7,19 roślin na 1 m². Badano 20 linii wsobnych kukurydzy (15 linii o ziarnie zębokształtnym oraz pięć linii o ziarnie szklistym). Na podstawie udostępnionych informacji można stwierdzić, iż linie charakteryzowały się bardzo zróżnicowanym pochodzeniem. Doświadczenie zostało założone metodą losowanych bloków w trzech powtórzeniach. W okresie wegetacji roślin, po okresie kwitnienia, wykonano na dziesięciu losowo wybranych roślinach z każdego poletka pomiary wysokości roślin i osadzenia pierwszej kolby...

Materiał badawczy stanowiło 28 linii wsobnych kukurydzy. Doświadczenie polowe założono metodą losowanych bloków w trzech powtórzeniach w roku 2009 i 2010. Na podstawie analizy wariancji oszacowano odziedziczalność w szerokim sensie (h2), a także genotypowy współczynnik zmienności (GCV). Ponadto obliczono współczynniki korelacji oraz wykonano analizę ścieżek Wrighta. Współczynnik odziedziczalności wahał się w przedziale od 0,58 dla grubości kolby i wysokości roślin do 0,76 dla liczby dni od siewu do pylenia. Najwyższe wartości GCV przyjmował dla wysokości zawieszenia pierwszej kolby, liczby rzędów ziaren oraz masy ziarna z kolby. Analiza ścieżek wykazała, że największy wpływ bezpośredni i pośredni na masę ziarna z kolby mają długość i grubość kolby, natomiast w mniejszym stopniu liczba dni do pylenia...

Osiemdziesiąt rodów ziemniaka uzyskanych z czterech interploidalnych krzyżowań 4x-2x zostało ocenione na 12 cech użytkowych, w tym morfologii bulw, w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Młochów w latach 2008–2009. Celem badań była ocena genotypowej różnorodności wśród rodów ziemniaka i uzyskanie wglądu w strukturę wielocechowej zmienności. Analiza składowych głównych (PCA) wyodrębniła pięć składowych głównych, które wyjaśniały 78,4% łącznej wariancji wśród rodów ziemniaka. Wykazana przez analizę PCA genotypowa różnorodność potomstwa 4x-2x daje szansę na wyselekcjonowanie wartościowych tetraploidalnych rodów zarówno na jadalny, jak i przetwórczy kierunek użytkowania...

W latach 2004–2006 w warunkach pola doświadczalnego IGR PAN w Poznaniu założono doświadczenia polowe z 40 obiektami reprezentującymi lokalne odmiany lędźwianu siewnego z Podlasia i innych regionów wschodniej Polski. Oceniono termin kwitnienia oraz jedenaście cech ilościowych związanych z cechami plonotwórczymi roślin. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie za pomocą wielocechowej analizy statystycznej. Dwuczynnikowa analiza wariancji (obiekty, lata) pozwoliła stwierdzić istotne różnice pomiędzy obiektami dla długości i szerokości strąka, liczby nasion ze strąka, i masy 1000 nasion. Rok badań determinował zmienność wszystkich badanych cech za wyjątkiem liczby nasion ze strąka. Nie stwierdzono interakcji genotypy × lata dla wszystkich obserwowanych cech lędźwianu. Analizowane obiekty charakteryzowały się szerokim zakresem zmienności cech...

Lędźwian siewny (Lathyrus sativus L.) zajmuje w krajowym rolnictwie marginalną pozycję mimo, że na ziemiach polskich obecny jest już od ponad 200 lat (Podlasie i przylegle regiony) i charakteryzuje się wysoką zawartością białka (26–34%) oraz unikalną odpornością na stresy abiotyczne. Wynika to między innymi z faktu konieczności genetycznego udoskonalenia tego gatunku, co może skutkować wzrostem jego konkurencyjności w stosunku do innych uprawnych gatunków roślin strączkowych. Obecna na Podlasiu od dziesiątków lat populacja lokalnych form z ograniczoną pulą genową może limitować prowadzenie efektywnej selekcji w pracach hodowlanych zmierzających do otrzymania ulepszonych odmian lędźwianu siewnego. Rekombinacje, ale głównie indukowane mutacje, mogą wzbogacić aktualne materiały lędźwianu o dodatkową zmienność cech o znaczeniu gospodarczym...