Repozytorium

W latach 2008–2012 otrzymano i oceniono pod względem męskiej płodności cztery grupy mieszańców pszenżyta ozimego: 16 mieszańców F1 pochodzących z krzyżowania 8 męskosterylnych linii z cytoplazmą T. timopheevi z 2 odmianami, 36 mieszańców F1 z krzyżowania 4 linii, każda w innej cytoplazmie (T. timopheevi, Pampa, Ae. sharonensis i Ae. ventricosa) z 9 odmianami, 21 mieszańców (pokolenia F1–BC4) 7 linii w trzech cytoplazmach (T. timopheevi, Pampa, Ae. sharonensis) oraz 55 mieszańców F1–BC3 w cytoplazmie Ae. ovata. Mieszańce wykazywały różny stopień męskiej płodności. Indeks restoracji wynosił od 0 do 100% w zależności od linii matecznej, rodzaju cytoplazmy i genotypu ojcowskiego. W każdej grupie mieszańców z cytoplazmą T. timopheevi, Pampa, Ae. sharonensis i Ae. ventricosa występowała interakcja matki  ojcowie. Wszystkie mieszańce z cytoplazmą Ae. ovata były męskosterylne. Otrzymany materiał umożliwia wytworzenie odrębnych od cms-T. timopheevi systemów cytoplazmatyczno-genowej męskiej sterylności z udziałem cytoplazm Ae. sharonensis i Pampa.

Rdza żółta powodowana przez grzyb Puccinia striiformis f. sp. (Westend) w ostatnich latach w coraz większym nasileniu występuje na zasiewach pszenżyta. W latach 2009 – 2011 przeprowadzono prace nad patogenicznością P. striiformis wobec linii pszenicy ze znanymi genami Yr, odmian pszenżyta i odmiany żyta Dańkowskie Złote. Określono częstość wirulencji 45 izolatów zebranych głównie w północno-zachodniej części Polski. W badanej populacji P. striiformis nie notowano izolatów zdolnych do porażenia linii z genami: Yr3+, Yr4+, Yr15 oraz kombinacji genów Yr5+Yr15, Yr7+Yr9. Niski poziom wirulencji, 6–25% obserwowano w stosunku do linii z genami: Yr1, Yr3, Yr5, Yr6, Yr9, Yr10, Yr17, Yr18, Yr24, Yr26, Yr27, Yr28, Yr32, YrSp oraz kombinacji genów: YrPr1+YrPr2, Yr2+Yr6+Yr25, Yr9+Yr27. W przypadku odmian pszenżyta zaobserwowano wysoki poziom wirulencji wobec: Dinaro, Grenado, Lamberto, Pizarro, Woltario i Marko. Nie notowano wirulentnych izolatów wobec odmian: Borwo, Pigmej i Zorro. Zauważono, że izolaty P. striiformis pochodzące z pszenżyta były wirulentne wobec odmiany żyta Dańkowskie Złote.

Celem doświadczeń było określenie wymagań nawozowych oraz wpływu zróżnicowanego poziomu nawożenia azotem na plon bulw, zawartość skrobi, azotanów i suchej masy w bulwach w odniesieniu do trzech odmian ziemniaka: Ametyst, Jutrzenka i Tetyda. Badania przeprowadzono na glebie lekkiej, na której przyorano słomę i poplon z gorczycy białej. W badaniach stosowano zróżnicowane nawożenie mineralne azotem: 0, 50, 100, 150 i 200 kg N•ha-1 oraz jednakową dawkę fosforu — 17,5 kg P•ha-1 i potasu — 108 kg K•ha-1, wynikającą z zasobności gleby w te składniki. Dla odmian ustalono maksymalne dawki azotu i określono ich efektywność. Wykazano, że odmiany Ametyst i Jutrzenka charakteryzowały się średnimi wymaganiami odnośnie dawki azotu, natomiast odmiana Tetyda małymi. Efektywność agronomiczna dawki azotu zbliżona była dla odmian Ametyst i Jutrzenka (138 i 139 kg bulw na 1 kg N) i większa dla odmiany Tetyda (156 kg bulw na 1 kg N). Analizowane czynniki: przebieg pogody (opady, temperatura powietrza) w okresie wegetacji roślin; poziom nawożenia mineralnego azotem oraz właściwości genetyczne odmian miały istotny wpływ na zawartość wybranych elementów składu chemicznego bulw.

Badania przeprowadzono w latach 2007–2009 na mikropoletkach i w przechowalni doświadczalnej IHAR — PIB Oddział w Jadwisinie. Celem badań była ocena rozwoju bakteriozy pierścieniowej w bulwach potomnych ziemniaka odmiany Drop, po sześciomiesięcznym okresie przechowywania. Przed sadzeniem sadzeniaki inokulowano zawiesiną bakteryjną Cms o dwóch gęstościach: 106jtk/ml i 108jtk/ml. Bulwy potomne oceniano pod względem wystąpienia objawów bakteriozy pierścieniowej na ich przekroju oraz poddano analizie laboratoryjnej testem IF w celu stwierdzenia bezobjawowej postaci choroby. Bulwy potomne z objawami porażenia przez Cms stanowiły łącznie 1,9% bulw poddanych ocenie makroskopowej. Wyższy udział bulw z objawami porażenia stwierdzono w bulwach ocenianych po okresie przechowywania, pochodzących od sadzeniaków inokulowanych zawiesiną bakteryjną Cms o gęstości 108jtk/ml. Udział prób z wykrytą obecnością komórek Cms, na podstawie obserwacji testu IF wzrósł po okresie przechowywania o 9%. Obserwowano różnice w nasileniu porażenia latentnego bulw badanych po zbiorze i po przechowywaniu. Silniej porażone przez Cms były bulwy po okresie przechowywania. Stwierdzono wyższy stopień porażenia latentnego bulw potomnych, pochodzących od sadzeniaków inokulowanych zawiesiną bakteryjną o większym zagęszczeniu komórek Cms, tj. 108jtk/ml, zarówno w próbach badanych bezpośrednio po zbiorze jak i po okresie przechowywania.

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2006–2009 mające na celu określenie wpływu wsiewek międzyplonowych przyoranych jesienią i pozostawionych do wiosny w formie mulczu na plonowanie ziemniaka jadalnego uprawianego w integrowanym i ekologicznym systemie produkcji w okresie przestawiania. W doświadczeniu badano dwa czynniki. I. Nawożenie wsiewką międzyplonową: obiekt kontrolny (bez nawożenia wsiewką międzyplonową), obornik, nostrzyk biały, życica westerwoldzka, nostrzyk biały — mulcz, życica westerwoldzka — mulcz. II. Systemy produkcji: integrowany i ekologiczny w okresie przestawiania. Bezpośrednio po zastosowaniu nawożenia wsiewkami międzyplonowymi uprawiano ziemniaki jadalne. Podczas zbioru ziemniaka określono plon ogólny świeżej masy bulw, a po zbiorze — plon handlowy. W pobranych próbach bulw oznaczono zawartość suchej masy, skrobi i białka ogólnego, które przeliczono na plon tych składników. W obu systemach produkcji największe plony bulw ziemniaka otrzymano z obiektu nawożonego nostrzykiem białym w formie mulczu. Większe plony bulw ziemniaka odnotowano w integrowanym niż w ekologicznym systemie produkcji w okresie przestawiania. Nostrzyk biały niezależnie od formy stosowania i systemu produkcji w pełni zastępuje obornik.

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2006–2009 mające na celu ocenę wartości nawozowej wsiewek międzyplonowych przyoranych jesienią lub pozostawionych do wiosny w formie mulczu w integrowanej uprawie ziemniaka jadalnego. W doświadczeniu badano następujące kombinacje nawożenia wsiewką międzyplonową: obiekt kontrolny (bez nawożenia wsiewką międzyplonową), obornik, koniczyna perska, życica westerwoldzka, koniczyna perska — mulcz, życica westerwoldzka — mulcz. W biomasie wsiewek międzyplonowych oznaczono zawartość suchej masy i makroelementów (N, P, K, Ca i Mg). Bezpośrednio po zastosowaniu nawożenia wsiewkami międzyplonowymi uprawiano ziemniaki jadalne. Oceniono plon ogólny świeżej masy bulw oraz plon handlowy i strukturę plonu bulw. Spośród wsiewek międzyplonowych życica westerwoldzka wprowadziła do gleby najwięcej suchej masy, a koniczyna perska najwięcej makroelementów. Największy plon ogólny świeżej masy bulw ziemniaka otrzymano z obiektu nawożonego koniczyną perską w formie mulczu. Nawożenie koniczyną perską zarówno pozostawioną do wiosny w formie mulczu, jak i przyoraną jesienią zastępuje w pełni obornik w integrowanej uprawie ziemniaka jadalnego.

Wyniki badań pochodzą z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2007–2010 w RSD Zawady. Doświadczenie założono jako dwuczynnikowe w układzie split-plot w trzech powtórzeniach. W doświadczeniu badano dwa czynniki: I czynnik — odmiany ziemniaka: Satina, Tajfun, Cekin. II czynnik — pięć sposobów odchwaszczania: 1. pielęgnacja mechaniczna — obiekt kontrolny, 2. Command 480 EC 0,2 dm3•ha-1, 3. Command 480 EC 0,2 dm3•ha-1+ Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 dm3•ha-1, 4. Stomp 3,5 dm3•ha-1, 5. Stomp 3,5 dm3•ha-1 + Afalon Dyspersyjny 450 SC 1,0 dm3•ha-1. Celem badań było określenie wpływu herbicydów na wydajność jednostkową i wybrane cechy wartości konsumpcyjnej bulw trzech odmian ziemniaka jadalnego. Największą masę bulw pod jedną rośliną i średnią masę jednej bulwy otrzymano u odmiany Tajfun odpowiednio 1351,9 g i 123,1 g, zaś najmniejszą u odmiany Satina odpowiednio 985,7 g i 93,1 g. Również sposoby zwalczania chwastów w istotny sposób różnicowały masę bulw z jednej rośliny oraz średnią masę jednej bulwy. Największą wartość omawianych cech zanotowano na obiekcie, na którym zastosowano mieszaninę herbicydów Command 480 EC w dawce 0,2 dm3•ha-1 + Afalon Dyspersyjny 450 SC w dawce 1,0 dm3•ha-1. Średnia masa jednej bulwy wyniosła — 126,8 g, a masa bulw z jednej rośliny — 1336,7 g. O ciemnieniu miąższu bulw surowych oznaczonych po 10 min. oraz po 4 godzinach decydowały zarówno właściwości odmianowe, sposoby odchwaszczania jak i warunki meteorologiczne panujące w poszczególnych latach badań. Największym ciemnieniem miąższu bulw surowych oznaczonym po 10 min. i po 4 godz. charakteryzowała się odmiana Cekin najmniejszym zaś Tajfun. Czynnikiem wywierającym istotny wpływ na ciemnienie miąższu bulw surowych były sposoby odchwaszczania. Warunki atmosferyczne w okresie wegetacji istotnie modyfikowały średnią masę jednej bulwy, masę i liczbę bulw pod jedną rośliną oraz stopień ciemnienia miąższu surowych bulw ziemniaka.

Wyniki badań pochodzą z doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2008–2010 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków jako dwuczynnikowe w trzech powtórzeniach. Czynnikiem I rzędu były odmiany ziemniaka: Cekin, Satina, Tajfun, czynnikiem II rzędu — sposoby odchwaszczania z udziałem herbicydów i ich mieszanin: Command 480 EC, Command 480 EC i Afalon Dyspersyjny 450 SC, Stomp 400 SC, Stomp 400 SC i Afalon Dyspersyjny 450 SC oraz obiekt kontrolny — pielęgnacja mechaniczna. Objawy parcha zwykłego oceniano w 9-stopniowej skali na 100 bulwach pobranych losowo z poszczególnych obiektów doświadczenia. Badania dowiodły, że zastosowane sposoby odchwaszczania z udziałem herbicydów w istotny sposób wpłynęły na ograniczenie występowania parcha zwykłego na bulwach oraz na średni stopień porażenia próby i średni stopień porażenia bulw porażonych.

Do ochrony ziemniaka w Polsce zarejestrowanych mamy obecnie 40 insektycydów (19 substancji aktywnych), 71 fungicydów (25 substancji aktywnych) oraz 80 herbicydów (18 substancji aktywnych). Substancje aktywne środków reprezentują wiele różnych mechanizmów działania. Znajomość mechanizmów działania jest bardzo przydatna z uwagi na to, że zdarza się, że substancje należące do różnych grup chemicznych reprezentują ten sam mechanizm działania. Zatem przemienne stosowanie środków ochrony roślin zawierających substancje aktywne z różnych grup chemicznych nie zawsze stanowi skuteczne narzędzie zapobiegania odporności. Różnorodność pod względem sposobów działania środków ochrony roślin przeznaczonych do ochrony ziemniaka, zwłaszcza przed szczególnie podatnymi na wystąpienie odporności agrofagami takimi jak stonka ziemniaczana czy sprawca zarazy ziemniaka, pozwala na rotację preparatów i tym samym zapobieganie odporności. Zadowalające są możliwości rotacji herbicydów za wyjątkiem graminicydów, które działają tak samo. Dodatkowe możliwości rotacji środków są widoczne w grupie insektycydów, z uwagi na to, że w ostatnich latach zarejestrowano w Polsce środki zawierające nowe substancje aktywne o innych mechanizmach działania. Obecność dwóch różniących się sposobem działania substancji aktywnych w dużej liczbie zarejestrowanych fungicydów oraz w niektórych insektycydach i herbicydach stanowi dodatkowy, ważny element strategii zapobiegania odporności.

Celem badań było porównanie zarejestrowanych odmian ziemniaka z rodami pod względem trwałości przechowalniczej. Badania przeprowadzono w latach 2008–2011 i w sumie objęto nimi 46 odmian ziemniaka i 106 rodów. Po przechowywaniu w temperaturze 5 i 8oC określano ubytki naturalne, straty wywołane rozwojem chorób oraz kiełkowaniem. Najwcześniejszym terminem rozpoczęcia kiełkowania (1 dekada marca) charakteryzowały się genotypy z grupy bardzo wczesnych i wczesnych. Genotypy z grupy średnio późnych rozpoczęły kiełkowanie o 1 dekadę później (2 dekada marca). Podczas przechowywania w temperaturze 5°C ubytki naturalne rodów były na niższym poziomie niż ubytki odmian (odpowiednio 7,3% i 8,0%). W wyższej temperaturze przechowywania 8°C poziom ubytków naturalnych był wyrównany i wynosił 10,0% dla rodów i odmian. Wystąpiła istotna różnica w poziomie porażenia chorobami między rodami i odmianami przechowywanymi w temperaturze 5°C. Zgnilizny wywołane chorobami wynosiły średnio dla rodów 1,1% a dla odmian 2,36%. Zanotowano natomiast większe porażenie chorobami rodów niż odmian tylko w grupie genotypów wczesnych (odpowiednio 1,72 i 1,46%). Współczynnik korelacji między opadami w okresie wegetacji a występowaniem chorób przechowalniczych dla wszystkich genotypów przechowywanych w temperaturze 5°C wyniósł 0,52. Suma strat, na którą składają się ubytki naturalne, bulwy zgniłe porażone chorobami oraz masa kiełków średnio dla odmian i rodów przechowywanych w temperaturze 5°C wynosiła około 10% a w temperaturze 8°C około 13%. Większe straty ogółem zanotowano w odmianach niż w rodach, chociaż istotne różnice wystąpiły tylko w niższej temperaturze przechowywania 5°C. Poziom sumy strat zależał od grupy wczesności.

Celem badań było określenie bilansu azotu, fosforu i potasu w poszczególnych członach płodozmianu ekologicznego na glebie lekkiej. Zmianowanie obejmowało następujące gatunki roślin rolniczych: ziemniak, gryka, łubin żółty + owies, żyto, owies. Oprócz gatunków głównych uprawiano 2 gatunki roślin międzyplonowych na przyoranie: peluszkę i seradelę. Dodatkowo przed uprawą ziemniaka stosowano obornik w dawce 25 t•ha-1 i pod owies 0,5 dawki obornika, czyli 12,5 t•ha-1. Obliczenia oparto o rzeczywiste dane uzyskanych plonów i zawartości składników w plonach. Bilans NPK sporządzono metodą ,,na powierzchni pola”. W płodozmianie uzyskano dodatnie saldo bilansu azotu (+39,5 kg N•ha-1• rok-1) i potasu (+19,6 kg K•ha-1•rok-1) oraz nieznacznie ujemne saldo fosforu (-1,5 kg P•ha-1•rok-1).

Fuzarioza kolb kukurydzy oraz zgorzel podstawy łodygi należą do chorób kukurydzy, które mają wpływ nie tylko na plon uzyskiwanego ziarna lub zielonej masy, lecz w sposób istotny warunkują jego jakość. Hodowla i wykorzystanie w uprawie odmian odpornych są powszechnie uznane za najbardziej opłacalną i przyjazną środowisku metodę ochrony roślin, a do hodowli odpornościowej potrzebne są źródła odporności. Dlatego celem realizowanych prac było określenie skuteczności metody rodowodowej w poszukiwaniu nowych źródeł odporności kukurydzy na fuzariozę kolb i zgorzel podstawy łodygi jednocześnie w obrębie pul genowych o typie ziarna szklistym, zębokształtnym i pośrednim. Badania prowadzono w cyklu trzyletnim. Materiał roślinny stanowiły sześćdziesiąt trzy populacje pokolenia F2 uzyskane na bazie krzyżowań odległych genetycznie linii wsobnych. Odporność najwcześniej kwitnących i zapylanych wsobnie roślin na fuzariozę kolb oceniano po zakażeniu sztucznym izolatami Fusarium graminearum. Odporność na zgorzel podstawy łodygi oceniano przy infekcji naturalnej. Analizując stopień odporności badanych populacji na fuzariozę kolb w obrębie materiału wyjściowego (pokolenie S1) oraz materiału uzyskanego po trzech cyklach selekcji (pokolenie S3) stwierdzono, że w obrębie form o ziarnie szklistym udział pojedynków o podwyższonej odporności był średnio wyższy o ok. 30%. Jednak dalsze badania w tym kierunku są potrzebne ze względu na fakt, że specyfika okrywy owocowo-nasiennej tych form istotnie wpływa na objawy fenotypowe stopnia porażenia. W obrębie populacji o ziarnie zębokształtnym udział genotypów o podwyższonej odporności na fuzariozę kolb był średnio od 10 do 15% wyższy w stosunku do materiałów wyjściowych. Duży postęp biologiczny uzyskano również dla zgorzeli podstawy łodygi. Materiały pokolenia S3 były średnio o 10 dni wcześniejsze w stosunku do form wyjściowych. Stwierdzono dodatnią współzależność pomiędzy wczesnością a odpornością na fuzariozę kolb.

W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczenia polowego, przeprowadzonego w latach 2007−2011 w Bydgoszczy w celu określenia wpływu dziesięciu odmian gorczycy białej, uprawianych w międzyplonie ścierniskowym, na zmiany w populacji mątwika ziemniaczanego (Globodera rostochiensis) w glebie. Doświadczenia założono metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach. Analiza prób gleby pobranych przed siewem gorczyc i po ich zbiorze wykazała ok. 30%–50% spadek liczebności populacji mątwika ziemniaczanego, w następstwie uprawy badanych odmian gorczycy białej.

Badania realizowane w latach 2002–2008 objęły 6 odmian w obrębie 6 gatunków traw gazonowych: wiechlinę niską odmianę Supranova, życicę trwałą odmianę Stadion, kostrzewę czerwoną kępową odmianę Nimba, wiechlinę łąkową odmianę Conni, kostrzewę trzcinową odmianę Asterix oraz śmiałka darniowego formę Brok. W warunkach naturalnego cienia drzew określano podstawowe parametry jakości trawnikowej. Uzyskane wyniki wskazują na przydatność wiechliny niskiej do obsiewu nawierzchni naturalnie zacienionych, np. w parkach. Odmiana Supranova tego gatunku (w porównaniu do innych badanych gatunków) wyróżniała się dobrą jakością trawnikową w okresie zimowym oraz bardzo wolnym odrostem po skoszeniu. Cechami niekorzystnymi tej odmiany były podatność na suszę oraz jasny kolor liści.

Badano przydatność wybranych gatunków i mieszańców wierzby do rekultywacji biologicznej terenów poeksploatacyjnych Kopalni Siarki „Jeziórko”, pokrytych wapnem poflotacyjnym i użyźnionych osadami ścieków komunalnych. Stwierdzono, że w stosunku do posadzonych, najwięcej przetrwało roślin wierzby wiciowej, wierzby IBL-3 i wierzby wawrzynkowej, mniej osobników wierzby trójpręcikowej, IBL-8 i wierzby Smitha, a najmniej wierzby IBL-7, wierzby sadłowickiej, wierzby Lipińskiego i wierzby ostrolistnej. Najbujniejszym wzrostem charakteryzowały się wierzby: wawrzynkowa, Lipińskiego, IBL-8 i trójpręcikowa. Oceniając przeżywalność i wzrost jako cechy określające przydatność do rekultywacji bezglebowego wapiennego podłoża, najbardziej wskazana na te tereny wydaje się wierzba wiciowa, następnie wierzba wawrzynkowa, wierzba trójpręcikowa i wierzba IBL-8. Wprowadzenie wierzb jako roślin rekultywacyjnych korzystnie wpłynęło na kształtowanie się chemicznych właściwości wapna poflotacyjnego.

Oceniano odporność rodów pszenicy ozimej na rdzę brunatną Puccinia triticina, w latach 2008–2012. Badania prowadzono w warunkach sztucznej inokulacji oraz naturalnej infekcji w stadium rośliny dorosłej w Grodkowicach i Krzeczowicach. Ogółem przebadano 2080 genotypów, w tym 655 form z doświadczeń wstępnych, oraz 1425 rodów z ośrodków hodowli z różnych rejonów uprawy pszenicy. Ocenę odporności prowadzono w skali 9-stopniowej w której 9 — oznacza wysoką odporność, 1 — wysoką wrażliwość. Stwierdzono zróżnicowanie badanego materiału pod względem odporności na Puccinia triticina, w latach badań i miejscowościach. Ogółem w grupie form odpornych, ocena w skali 9–7, znalazło się od 22–40% badanych, najwięcej 35–48% miało ocenę 5–6. W grupie 655 form z doświadczeń wstępnych 78 (12,8%) wykazywało wysoką odporność w obu miejscowościach. Spośród tych dokonano wyboru 29 genotypów, które charakteryzowały się odpornością przez okres 2–3 lat w Grodkowicach i Krzeczowicach i mogą być wykorzystane jako źródła odporności.

Celem badań było porównanie wyników oceny mrozoodporności i zimotrwałości 426 rodów i odmian pszenicy ozimej badanych w latach 2010–2012. Stwierdzono wysoce istotną korelację pomiędzy wynikami ocen obu metod wynoszącą w 2010 roku, r = 0,683, w 2011 roku, r=0,561, a w 2012 roku r=0,614. Ważnymi czynnikami w ocenie mrozoodporności i zimotrwałości okazały sie warunki środowiska, które należy uwzględnić w trakcie prowadzenia badań oraz podczas analizy otrzymanych wyników.

Celem badań było poszukiwanie związków pomiędzy markerami biochemicznymi a stopniem przezimowania u 2 grup pszenic ozimych: 19 wieloliniowych genotypów (90 linii F5) pochodzących z 6 kombinacji mieszańcowych pszenicy zwyczajnej (T. aestivum ssp. vulgare) oraz trzech par genotypów wytworzonych z mieszańca orkiszu (odmiany Oberkummer Rotkorn (Triticum aestivum spelta L.) i rodu LAD 480 (T. aestivum ssp. vulgare). Materiał poddano analizom elektro¬foretycznym. W pierwszej grupie badanego materiału stwierdzono silne zróżnicowanie pod względem zimotrwałości wahające się od 4 do 9 stopni (w skali 9°). Uzyskane wyniki sugerują, że kombinacja podjednostek HMW glutenin [Glu A1(Null), Glu B1(7+9), Glu D1 (5+10)] jest powiązana z podwyższoną zimotrwałością pszenicy ozimej. Zimotrwałość drugiej grupy mieszańców oddalonych była niższa i wahała się od 1 do 5 stopnia. Markerami wysokiej zimotrwałości u tej grupy mieszańców okazał się blok białek gluteninowych z podjednostką HMW warunkowanych przez locus Glu A1 z podjednostką „2”i locus Glu D1 z podjednostką „5+10/2+12” oraz blok białek gliadynowych z podjednostkami zawierającymi markery białkowe linii z null allelem w locus Gli B2.

Określono uwarunkowania genetyczne odporności na mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis f. sp. hordei) w kolekcji 17 odmian jęczmienia ozimego i 22 odmian jęczmienia jarego włączonych do badań rejestrowych w Polsce w roku 2012. Do określenia specyficznego genu warunkującego odporność badanych odmian wykorzystano zestaw izolatów różnicujących o znanych genach wirulencji. Dwie odmiany jęczmienia ozimego były podatne na wszystkie patotypy B. graminis f. sp. hordei wykorzystane w badaniach. Odporności pięciu odmian uwarunkowana była genami Mla7 + MlLG2, Mla7 + ? i Mla7 + Mla7 + Ml(Ab) + ?. Obecność genów Mla6 +Mla14 stwierdzono w genomie czterech odmian. Odporność dwóch odmian uwarunkowana jest genem Mlh lub Mlh + ?. Trzy odmiany mają odporność warunkowaną przez nieznane geny. Jedna odmiana charakteryzowała się reakcją heterogeniczną na porażenie B. graminis f. sp. hordei. Linia BKH 5735 ma gen mlo i inne niezidentyfikowane geny. W grupie odmian jarych odporność na mączniaka prawdziwego uwarunkowana była głównie genem mlo w różnych kombinacjach z innymi niezidentyfikowanymi genami. W jednej odmianie stwierdzono obecność genu Mla12 + ?.

Materiałem badawczym było ziarno 25 rodów jęczmienia jarego browarnego oraz 3 odmian wzorcowych, Blasku, Conchity i Suwerena, uczestniczących w doświadczeniach wstępnych w roku 2012. Ziarno każdego rodu i odmiany pochodziło z trzech różnych warunków uprawy: Bąkowa, Radzikowa i Strzelec. Oceny wartości technologicznej ziarna dokonano na podstawie 12 parametrów: masy 1000 ziaren, celności, zawartości białka ogółem i białka rozpuszczalnego słodu, liczby Kolbacha, kruchości, ekstraktywności, lepkości brzeczki, siły diastatycznej, zawartości β-glukanu, stopnia ostatecznego odfermentowania oraz wskaźnika Q. Dla tych parametrów jakości obliczono następnie współczynniki zmienności (CV%) i korelacji (r) oraz przeprowadzono dwuczynnikową analizę wariancji, jak również wyznaczono grupy jednorodne. Wyniki badań wykazały istotne zróżnicowanie parametrów jakości technologicznej w obrębie analizowanego materiału i pozwoliły na uszeregowanie kandydujących do rejestracji rodów jęczmienia pod względem przydatności ziarna do słodowania.

Oceniano porażenie rodów hodowlanych pszenżyta przez Puccinia triticina i Blumeria graminis w sezonach wegetacyjnych 2007/08–2011/12. Badania prowadzono w stadium siewki w szklarni i w stadium rośliny dorosłej w polu: w warunkach wspomaganej inokulacji zarodnikami Puccinia triticina w Grodkowicach i naturalnej inokulacji w Krzeczowicach. W przypadku Blumeria graminis w obydwu miejscowościach badania prowadzono w warunkach naturalnej inokulacji. Ogółem przebadano 250 form pochodzących z ośrodków hodowli pszenżyta w Polsce. Ocenę w fazie siewki prowadzono wg skali 5. stopniowej, w której stopnie 0, 1, 2 oznaczały odporność, natomiast 3 i 4 wrażliwość rośliny. W stadium rośliny dorosłej wykorzystano skalę 9.-stopniową, w której 9 oznacza wysoką odporność, a 1 — wysoką wrażliwość. Przeprowadzone badania ukazały zróżnicowanie badanego materiału pod względem stopnia porażenia przez Puccinia triticina i Blumeria graminis zarówno w stadium siewki w szklarni jak i rośliny dorosłej w polu. Badania umożliwiły wytypowanie 66 genotypów wysoce odpornych w skali 7–9 na porażenie przez obydwa patogeny. Wśród nich 5 odznaczało się odpornością w obydwu stadiach rozwoju rośliny. Spośród nich wybrano 11 genotypów, które charakteryzowały się odpornością przez okres 2–3 lat w Grodkowicach i Krzeczowicach i mogą być wykorzystane jako źródła odporności.

Badano zdolność kombinacyjną 16 nowo wytworzonych komponentów matecznych (CMS-SC) oraz pięciu wybranych komponentów ojcowskich (Syn-R) pod względem ważnych cech agronomicznych w zróżnicowanych warunkach środowiska. Komponenty rodzicielskie zostały wyhodowane w firmach hodowlanych: Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o., Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. i Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Krzyżowanie komponentów matecznych z ojcowskimi wykonano w układzie czynnikowym na polach przestrzennie izolowanych. W sezonie 2011/2012 oceniono ogółem 80 mieszańców eksperymentalnych typu CMS-SC×Syn-R w doświadczeniach polowych przeprowadzonch w 3 miejscowościach i w 3 powtórzeniach (wielkość poletka — 5 m2, gęstość siewu — 250 kiełkujących ziaren/m2). Analizowano następujące cechy: plon ziarna, masa 1000 ziaren, wysokość roślin, wczesność kłoszenia, intensywność pylenia, porażenie rdzą brunatną i mączniakiem, stopień wylegania. Obliczenia statystyczne wykonano za pomocą programu komputerowego Eksplan. Przeprowadzono analizę wariancji zdolności kombinacyjnej, oszacowano efekty ogólnej zdolności kombinacyjnej rodziców (GCA) i swoistej zdolności kombinacyjnej par rodzicielskich (SCA) oraz ich współdziałanie ze środowiskiem. Analiza wariancji wykazała istotne zróżnicowanie mieszańców pod względem prawie wszystkich cech agronomicznych. Stwierdzono istotną zmienność ogólnej zdolności kombinacyjnej komponentów matecznych i ojcowskich dla większości cech. Zmienność swoistej zdolności kombinacyjnej okazała się istotna tylko dla wczesności kłoszenia i intensywności pylenia w niektórych doświadczeniach. Wyodrębniono komponenty mateczne i ojcowskie o wysokiej i stabilnej ogólnej zdolności kombinacyjnej dla plonu i innych cech agronomicznych, które mogą być wykorzystane w hodowli odmian mieszańcowych żyta.

Celem prac było sprawdzenie epistatycznego sposobu działania genów kontrolujących: przezimowanie, termin kłoszenia, liczbę kłosów na poletku, wysokość roślin, plon ziaren z poletka, długość kłosa, liczbę ziaren w kłosie, masę ziarna z kłosa, masę 1000 ziaren, masę hektolitra, zawartość białka w ziarnie i liczbę opadania w mące u 5 populacji żyta ozimego: Dańkowskie Złote, Dańkowskie Diament, Słowiańskie, Skat, Bosmo w 2010 i 2011 roku. Stwierdzono, że w dzie¬dziczeniu ważnych cech użytkowych u żyta ozimego znaczną role odgrywa epistatyczny sposób działania genów. Jeśli epistaza występowała to najczęściej typu „j,l” wynikająca z działania loci homozygotycznych z heterozygotycznymi i heterozygotycznych z heterozygotycznymi dla większości badanych cech. Tylko dla nielicznych cech w 2010 roku i 2011 stwierdzono epistazę typu „i” tj. wynikającą ze współdziałania loci homozygotycznych z homozygotycznymi. Oszacowane istotne dodatnie efekty epistazy dla niektórych badanych odmian w 2010 roku miały ujemne efekty w 2011. Epistaza podwyższała wartość niektórych badanych cech w 2010 roku , w następnym obniżała u badanych odmian. Przeprowadzone na podstawie doświadczeń polowych i laboratoryjnych analizy genetyczne wskazują, że epistatyczny sposób dziedziczenia cech u żyta ozimego istotnie zależał od zróżnicowanych czynników środowiska w kolejnych latach badań.

Materiał źródłowy stanowiły wyniki badań ankietowych, prowadzonych w latach 2008–2011. Ankietowano corocznie około 500 gospodarstw. Dane zebrano łącznie z 4760 pól o łącznej powierzchni 25,4 tys. hektarów. Porównywano efekty uprawy zbóż ozimych w zależności od rodzaju użytego materiału siewnego. Istotność różnic między plonami, w zależności od użytych nasion kwalifikowanych bądź niekwalifikowanych, oceniono za pomocą testu Fishera. Wykazano istotny wzrost plonowania na polach gdzie stosowano kwalifikowany materiał siewny. Wzrost plonów, w zależności od gatunku, mieścił się w przedziale od 12% (pszenżyto) do 23% (żyto) a w jednostkach bezwzględnych od 4,89 dt.ha-1 (pszenżyto) do 7,59 dt•ha-1 (pszenica).

Celem badań było wskazanie rodów owsa charakteryzujących się wysoką wartością żywieniową i bioaktywną, na którą składa się wysoka zawartość białka, tłuszczu, składników mineralnych i skrobi, ale także błonnika pokarmowego z wysoką koncentracją rozpuszczalnego β-glukanu. Materiał do badań stanowiło ziarno obłuszczone nowych 11rodów i rodu nagiego owsa oraz odmiany wzorcowe Arden i Bingo wraz z odmianą nagą, Nagus. Oznaczono następujące składniki: białko, składniki mineralne, lipidy ogółem, skrobię strawną, NSP z podziałem na rozpuszczalne i nierozpuszczalne, w tym β-glukan, ligniny Klasona. Oznaczono także lepkość ekstraktu wodnego, która to cecha jest główną miarą właściwości funkcjonalnych ziarna owsa i pośrednią metodą pomiaru poziomu rozpuszczalnego β-glukanu. Plewka stanowiła średnio 25,4% masy ziarniaka, przy czym największym jej udziałem (29,8%) odznaczał się ród POB 2085/09, najmniejszym odmiana Bingo (21,6%). Pod względem zawartości w ziarnie składników odżywczych, wyliczonych jako suma zawartości białka, składników mineralnych, lipidów i skrobi, wyróżniały się rody STH 8307 i POB 2149/09 oraz odmiana Arden, dla których suma ta wynosiła odpowiednio 80,2; 80,1 oraz 82%. W odniesieniu do wskaźnika właściwości bioaktywnych najwyższymi jego wartościami charaktery¬zowało się ziarno dwóch nagich genotypów, odmiany Nagus (26,7) i rodu STH 8307 (24,2) oraz obłuszczone genotypu oplewionego STH 8030 (23,1). Ród STH 8307 był genotypem łączącym wysoką wartość odżywczą ziarna z wysokimi właściwościami prozdrowotnymi.

W latach 2006–2012 w IHAR — PIB w Radzikowie, w Pracowni Organizmów Kwarantan-nowych, oceniano diploidalne klony ziemniaka pod względem odporności na Synchytrium endobioticum (Schilb.) Perc. Klony te, wyselekcjonowane w IHAR — PIB w Młochowie, w Pracowni Genetyki, są mieszańcami międzygatunkowymi ziemniaka Solanum tuberosum powstałymi z udziałem dzikich i uprawnych gatunków Solanum. Klony testowano pod względem odporności na patotypy: 1(D1), 2(G1), 2(Ch1), 3(M1), 6(O1), 8(F1), 18(T1) i 39(P1) S. endobioticum, pochodzące z kolekcji Pracowni Organizmów Kwarantannowych. Testy oceny odporności na patotypy S. endobioticum wykonano zmodyfikowaną metodą Glynne-Lemmerzahla. Z 288 badanych klonów wyselekcjonowano 101 odpornych na patotyp 1(D1). Grupę 70 klonów testowano pod względem odporności na pięć patotypów 2(G1), 2(Ch1), 6(O1), 8(F1) i 18(T1) S. endobioticum, 44 z nich dodatkowo na patotyp 3(M1), a 22 klony dodatkowo na patotypy 3(M1) oraz 39(P1). W wyniku testów wyselekcjonowano siedem diploidalnych klonów ziemniaka jednocześnie odpornych na siedem wirulentnych patotypów S. endobioticum: 2(G1), 2(Ch1), 3(M1), 6(O1), 8(F1), 18(T1) i 39(P1). Są to wyjątkowo złożone rekombinanty pod względem odporności na patotypy S. endobioticum, jakich dotychczas nie opisano w innych pracach. Mieszańce te są materiałem do poszukiwania i lokalizacji na mapie genetycznej ziemniaka markerów sprzężonych z odpornością na poszczególne patotypy S. endobioticum. Odporne klony diploidalne charakteryzują się dobrym poziomem cech jakościowych i odpornościowych. Pięć z nich wytwarza męskie gamety o niezredukowanej liczbie chromosomów (gamety 2n), dzięki którym allele odporności na patotypy S. endobioticum można przekazać na poziom tetraploidalny w krzyżowaniach 4x × 2x.

Celem badań była ocena selektywności i chwastobójczej skuteczności herbicydu Reactor 360 CS w ziemniaku odmiany Jelly. Badania polowe przeprowadzono w latach 2010–2012 w Boninie. Herbicyd Reactor 360 CS (substancja aktywna — chlomazon 360 g) powodował lekkie objawy fitotoksycznej reakcji, które zanikły w czasie i nie wpłynęły na wielkość plonu. Najwyższą skuteczność chwastobójczą wykazały środki w roku 2010, który charakteryzował się wysoką wilgotnością po aplikacji testowanych herbicydów. Pielęgnacja chemiczna zapewniała wzrost plonu bulw w porównaniu do ochrony mechanicznej. Stwierdzono istotny wpływ ochrony herbicydowej na wielkość i strukturę plonu bulw.

W Polsce zmieniają się uwarunkowania przyrodnicze, odmianowe i rynkowe mające wpływ na produkcję nasienną ziemniaka. Zmniejszający się areał uprawy ziemniaka sprawia, że zwiększa się izolacja przestrzenna między poszczególnymi plantacjami tej rośliny, w konsekwencji maleje liczba źródeł wirusów w środowisku. Zwiększa się powierzchnia plantacji nasiennych (koncentracja produkcji) oraz maleje presja niektórych gatunków mszyc, wektorów chorób wirusowych ziemniaka. Zmiany te są korzystne dla nasiennictwa. Jednocześnie wzrasta w nasiennictwie udział odmian podatnych na wirusy. Są to w większości odmiany hodowli zagranicznej. Ten czynnik utrudnia produkcję nasienną. Ważnym zadaniem jest odbudowa nasiennictwa ziemniaka w Polsce. Z czynników rynkowych najważniejsze znaczenie ma zwiększenie popytu na kwalifikowany materiał nasienny.

W pracy przedstawiono charakterystykę cech morfologicznych i użytkowych 20 materiałów kolekcyjnych buraka pastewnego z Banku Genów Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie. Badania prowadzone były w latach 2010–2012 metodą losowanych bloków w dwóch powtórzeniach. Kontrolę stanowiły dwie odmiany buraka pastewnego (Mars Poly, Tytan Poly). W badaniach wykonano analizę takich cech jak: masa liści, masa, kształt i kolor korzenia, zagłębienie korzenia w glebie, plon korzeni i suchej masy oraz skład chemiczny korzeni (zawartość cukru, potasu, sodu oraz azotu α – aminowego). Przeprowadzone badania wskazują na znaczne zróżnicowanie materiałów kolekcyjnych buraka pastewnego pod względem wielu cech morfologicznych i użytkowych. Charakterystyka i ocena form uprawnych buraka wzbogaca istniejące bazy danych i czyni je użytecznymi w programach hodowlanych i badawczych.

W pracy przedstawiono zmiany w plonowaniu, zawartości oraz pobraniu fosforu i siarki przez rutwicę wschodnią. Doświadczenie polowe prowadzono na polu doświadczalnym należącym do Uniwersytetu Przyrodniczo — Humanistycznego w Siedlcach. W badaniach uwzględniono trzy obiekty ze zróżnicowanym nawożeniem azotowym (N34, N68, N102). W każdym roku prowadzenia badań zbierano trzy pokosy rutwicy w fazie pąkowania. Całkowitą zawartość fosforu i siarki w roślinie i w glebie oznaczono na spektrofotometrze emisyjnym z plazmą wzbudzaną indukcyjnie (ICP-AES). Obliczono pobranie analizowanych pierwiastków z plonem suchej masy rośliny testowej. Azot zastosowany w kolejnych dawkach istotnie wpłynął na zmniejszenie plonu, zawartości i pobrania fosforu przez rutwicę wschodnią. Zastosowane nawożenie azotowe istotnie zróżnicowało zawartość siarki w suchej masie rutwicy wschodniej. Najwięcej siarki oznaczono w roślinie testowej nawożonej dawką N102. Największe ilości siarki z plonem pobrała rutwica nawożona dawką N34. W glebie pobranej z obiektu N34 oznaczono najwięcej fosforu i siarki.

Opracowanie Międzynarodowej Bazy Danych Lnu (International Flax Database — IFDB), w oparciu o deskryptory przyjęte w ramach Europejskiego Programu Współpracy (European Cooperative Programme For Crop Genetic Resources Networks — ECP/GR), w zakresie Roślinnych Zasobów Genowych dla Grupy Roboczej Roślin Włóknistych, umożliwi łatwiejszą i szybszą analizę cech morfologicznych, biologicznych i rolniczych genotypów z rodzaju Linum (len). Hodowcy będą mogli wybrać najbardziej odpowiednie komponenty do krzyżówek, ponieważ będą dostępne dane z cechami biologicznymi np. odporność na wyleganie i odporność na fuzariozę (Fusarium oxysporum f.sp. lini) czy też morfologicznymi np. masa 1000 nasion, długość łodygi. Dane o genotypach lnu mają być zaszyfrowane za pomocą jednej cyfry w skali od 0 do 9. W ramach realizowanego projektu opracowano już część paszportową Międzynarodowej Bazy Danych Lnu, w zakresie kolekcji lnu, zgromadzonej w Polsce. Obecnie kolekcja ta obejmuje 827 genotypów rodzaju Linum L., w tym 815 obiektów lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.) i 12 gatunków lnu rosnących w stanie naturalnym. Wykonanie części paszportowej IFDB umożliwi wyeliminowanie długoterminowego przechowywania zbędnych duplikatów jednocześnie przez kilka kraje, co obniży koszty. Celem pracy jest zaprezentowanie deskryptorów charakterystyki i ewaluacji rodzaju Linum Międzynarodowej Bazy Danych Lnu i porównanie dotąd stosowanych metod waloryzacji z deskryptorami wytypowanymi do opracowania Międzynarodowej Bazy Danych Lnu, w ramach Europejskiego Programu Współpracy w zakresie Roślinnych Zasobów Genowych dla Grupy Roboczej Roślin Włóknistych. W pracy przedstawiono 27 deskryptorów w tym: 17 morfologicznych (tab.1), 4 biologiczne (tab. 2) i 6 rolniczych (tab. 3). Przedstawiono także opracowane dla Międzynarodowej Bazy Danych Lnu, czyli zaszyfrowane dane z charakterystyką biologiczną dziewięciu genotypów Linum usitatissimum L, które były w doświadczeniu polowym w 2012 roku w Zakładzie Doświadczalnym IWNiRZ w Pętkowie (tab. 4). Ze względu na cechy morfologiczne i sposób użytkowania wśród obiektów lnu zwyczajnego umownie wyróżniamy lny włókniste, przejściowe i oleiste.

Przeprowadzono ocenę zmienności oraz analizę genetyczną sześciu cech ilościowych włóknistej formy lnu uprawnego (Linum usitatissimum L.) mających istotny wpływ na plonowanie. Analizowano: długość techniczną, ogólną zawartość włókna w łodydze, plon słomy, liczbę torebek nasiennych, masę 1000 nasion oraz plon nasion. Materiał roślinny stanowiły cztery odmiany rodzicielskie oraz sześć mieszańców pokoleń F1 i F2, otrzymane w wyniku krzyżowania form rodzicielskich w układzie diallelicznym, według drugiego modelu Griffinga. Analizę zmienności badanych cech przeprowadzono za pomocą jednowymiarowych metod statystycznych (średnia, współczynnik zmienności). Analiza genetyczna obejmowała wybrane parametry genetyczne Mather’a (ocena addytywnego bądź nieaddytywnego działania genów, średni stopień dominacji) oraz ocenę odziedziczalności cech w szerokim i wąskim sensie. Obserwowano małą zmienność wszystkich analizowanych cech ilościowych, zarówno w pokoleniu F1, jak i F2. Silnie zróżnicowana była natomiast odziedziczalność badanych cech, tak w sensie szerokim, jak i wąskim. Dla zdecydowanej większości cech odnotowano również addytywny sposób dziedziczenia. Przewagę nieaddytywnego działania genów obserwowano tylko dla ogólnej masy nasion. Świadczy to o możliwości prowadzenia efektywnej selekcji pod kątem większości cech użytkowych lnu włóknistego, w segregującym pokoleniu mieszańców F2.

Ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita R.) może być rozmnażany generatywnie, jak również wegetatywnie przez sadzonki z odcinków korzeni, sadzonki zielne otrzymywane z pędów nadziemnych oraz przez podział podziemnej części na mniejsze fragmenty. Problem jednak stanowi niska zdolność kiełkowania nasion spowodowana twardością okrywy. Z tego powodu zdolność wschodów nawet w sprzyjających warunkach nie przekracza 30–40%. Niedoskonałość tradycyjnych metod rozmnażania ślazowca, wysoka cena dobrych jakościowo nasion, a także wzrost zainteresowania uprawą ślazowca na cele bioenergetyczne i przemysłowe były przyczyną podjęcia badań nad mikropropagacją tej rośliny w kulturach in vitro. Badania wykazały, że współczynnik rozmnażania dla eksplantatów bocznych jak i wierzchołkowych ma wyższą wartość, przy wykorzystaniu pożywki Murashige i Skoog (MS) zawierającą 30 g/l sacharozy oraz 0,01 mg/l BAP (regulator wzrostu) w porównaniu z tą samą pożywką o stężeniu 0,02 mg/l BAP i wynosił odpowiednio: 5,25 oraz 6,05. Zastosowanie powyższej pożywki zapewniło wysoki odsetek (97%) ukorzenionych, gotowych do aklimatyzacji eksplantatów.

Przeprowadzone badania miały na celu ocenę wewnątrzgatunkowej zmienności odmian i rodów roślin strączkowych pod względem odporności nasion na obciążenia mechaniczne i ich składu chemicznego. Materiał do badań stanowiły nasiona odmian i rodów reprezentujących cztery gatunki łubinu oraz groch i lędźwian siewny. Do analiz wybierano powietrznie suche nasiona pochodzące z Hodowli Roślin Przebędowo i tego samego roku zbioru. Wzrost i rozwój roślin w tej samej lokalizacji i w podobnych warunkach glebowo-klimatycznych umożliwiał porównanie uzyskanych wyników między odmianami. Oceniano właściwości fizyczne nasion w celu określenia ich reakcji na obciążenia mechaniczne. Na pierwszym etapie określano grubość nasion, a następnie pojedyncze nasiona podawano obciążeniom mechanicznym wyrażając uzyskane wyniki wartościami siły maksymalnej (N), maksymalnego odkształcenia (mm), modułu elastyczności (MPa) i energii (J). Ponadto nasiona z każdej odmiany i rodu posłużyły do oceny zawartości białka, tłuszczu i profilu kwasów tłuszczowych. Wyniki opracowano za pomocą wielocechowej analizy statystycznej. Wiedza o fizycznych parametrach nasion wyrażona stopniem ich odporności na uszkodzenia mechaniczne ma istotne znaczenie dla optymalizacji technologii zbioru, suszenia i przechowywania przyczyniając się do zminimalizowania strat ilościowych i jakościowych oraz uszkodzeń mechanicznych zebranych nasion. Wykazano, że analizowane nasiona odmian i rodów charakteryzowały się zróżnicowaną grubością nasion i szerokim zakresem ich zmienności w reakcji na zastosowane obciążenia mechaniczne. Pozwoliło to na wyodrębnienie gatunków, ale przede wszystkim odmian i rodów o zwiększonej odporności nasion na obciążenia mechaniczne wyrażone między innymi wartością siły maksymalnej, której użycie powoduje zniszczenie ich struktury. Analizowane rody i odmiany charakteryzowały się ponadto szerokim zakresem zmienności składu chemicznego nasion. Pod względem zawartości białka dominowały nasiona łubinu andyjskiego tradycyjnego (44,2%) i epigonalnego (41,3%), a wartościami powyżej 40% charakteryzowały się ponadto nasiona łubinu żółtego reprezentowane przez odmianę Lord oraz rody: R 1017/03 i R 851/03. Najwyższą zawartością tłuszczu wyróżniały się formy łubinu andyjskiego z dominującą pozycją nasion formy samokończącej na poziomie 15,5%, a najniższą nasiona grochu, przy znacznych różnicach odmianowych i gatunkowych w profilu kwasów tłuszczowych.

Mączniak prawdziwy powodowany przez grzyba Blumeria graminis, to jedna z ważniejszych chorób liści pszenżyta w Polsce. Przez wiele lat na tle gatunków rodzicielskich, pszenżyto uważano za gatunek mało podatny na choroby powodowane przez grzyby. Obecnie obserwuje się gwałtowne załamanie odporności na choroby powszechnie występujące w Polsce na pszenicy i życie. Celem badań było określenie stopnia odporności 59 odmian pszenżyta ozimego, 13 jarego i 14 odmian żyta na porażenie 45 izolatami Blumeria graminis ff. ssp. o zróżnicowanej wirulencji. Izolaty mączniaka prawdziwego pochodzenia pszenicznego i żytniego charakteryzowały się mniejszą patogenicznością w stosunku do odmian pszenżyta niż izolaty pochodzenia pszenżytniego. Spośród 72 badanych odmian pszenżyta, 53 wykazało odporność na zakażenie B. graminis f. sp. secalis, natomiast 62 na zakażenie izolatami B. graminis f. sp. tritici. Uprawiane w Polsce odmiany pszenżyta są podatne lub bardzo podatne na populację mączniaka prawdziwego zbóż. W prowadzonych badaniach jedynie odmiana Grenado odznaczała się odpornością...

Twardość ziarna pszenicy heksaploidalnej T. aestivum jest cechą determinowaną między innymi przez geny puroindolinowe Pina i Pinb. Geny te kodują białka puroindolinowe PINA i PINB, które akumulowane są w endospermie na powierzchni ziaren skrobiowych. Geny Pina i Pinb występują w genomie D pszenicy heksaploidalnej oraz w genomach pszenic diploidalnych, natomiast pszenica tetraploidalna o genomie AABB nie posiada tych genów. Ortologi genów puroindolinowych występują również u innych gatunków zbóż i wykazują ponad 90% podobieństwo z sekwencją kodującą genów Pin pszenicy. U żyta i pszenżyta heksaploidalnego są to geny sekaloindolinowe Sina i Sinb, które zlokalizowane są w genomie żytnim R. Ze względu na swoje znaczenie, cecha twardości ziarna pszenicy jest obiektem badań od ponad kilkudziesięciu lat. Pierwsze istotne doniesienia na temat dziedziczności tej cechy pojawiły się już w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Natomiast od końca lat dziewięćdziesiątych nastąpił znaczny postęp w tym obszarze, gdy w badaniach wykorzystano nowoczesne metody inżynierii genetycznej. W ramach tych badań ustalono sekwencje genów puroindolinowych i ich promotorów, scharakteryzowano ich zróżnicowanie alleliczne i profile ekspresji. W znacznym stopniu ustalono również strukturę białek puroindolinowych i mechanizm ich działania...

Znaczenie kukurydzy wzrasta w ostatnich latach, o czym decyduje głównie łatwość jej uprawy, wysokie plonowanie oraz wszechstronność zastosowań tego gatunku. Wiąże się to ze wzrostem areału upraw tej rośliny. Ze względu na pochodzenie, uprawa kukurydzy w strefie klimatu umiarkowanego wiąże się z uzyskaniem materiałów hodowlanych przystosowanych do szeregu czynników abiotycznych, takich jak odmienny fotoperiod, okresowe susze i niska temperatura. Molekularne podłoże adaptacji kukurydzy do omawianych czynników jest słabo poznane. Wypełnienie tej luki jest warunkiem dalszego postępu hodowlanego, szczególnie w obliczu przewidywanych zmian klimatu...

Dobór sztuczny towarzyszący procesowi udomowienia kukurydzy opierał się głównie na selekcjonowaniu określonych fenotypów, w efekcie czego powstały populacje osobników jakościowo różnych od dzikiego przodka. Dalsze zmiany w genomach gatunków udomowionych zachodziły na etapie hodowli, podczas którego z odmian lokalnych otrzymywano, bazując na ich zmienności, linie wsobne (inbred lines) o pożądanych cechach. Powstało szereg hipotez mających wyjaśnić drogi ewolucji kukurydzy uprawnej i rozpoznać źródła jej zmienności. Dziś wiadomo, iż kukurydza udomowiona została tylko raz, w południowo-zachodnim Meksyku, w dolinie rzeki Balsas, około 9000 lat temu. W ciągu ostatniej dekady, na podstawie analizy populacji uzyskanej z krzyżowania teosinte z kukurydzą, zidentyfikowano cztery główne geny związane z cechą udomowienia: tb1, Barren stalk1, tga1, ramosa2. Wykazano, że wszystkie cztery, wyżej wymienione geny kodują czynniki transkrypcyjne. W artykule przedstawiono współczesny stan wiedzy odnośnie specyfiki genomu kukurydzy warunkującej ogromną zdolność adaptacyjną tego gatunku jako tło dla procesów związanych z jego udomowieniem...

Cykl życiowy wielu roślin powiązany jest z porami roku, których zmiana sygnalizowana jest przez zmieniającą się długość dnia. Roślinne fotoreceptory, reagujące na światło foto¬morfogenetycznie aktywne lub jego brak, umożliwiają roślinom odbiór sygnału o zmieniających się warunkach. Długość fotoperiodu jest istotnym czynnikiem regulującym procesy rozwojowe również w przypadku ziemniaka. W przeglądzie podsumowano wiedzę z dotychczasowych badań nad wpływem fotoperiodu na biologię rodzaju Solanum. Począwszy od udomowiania ziemniaka w odmiennych od miejsca pochodzenia szerokościach geograficznych, omówiono wpływ długości dnia na kwitnienie, tuberyzację oraz odporność na Phytophthora infestans, organizm powodujący najważniejszą pod względem ekonomicznym chorobę ziemniaka. Wybrane procesy życiowe stanowią najistotniejsze elementy biologii ziemniaka, ponieważ dotyczą jego zdolności do przetrwania i dalszego rozmnażania w zróżnicowanym środowisku...

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2005–2008 mające na celu określenie wpływu wsiewek międzyplonowych przyoranych jesienią i pozostawionych do wiosny w formie mulczu na plonowanie ziemniaka jadalnego uprawianego w integrowanym i ekologicznym systemie produkcji. W doświadczeniu badano dwa czynniki. I. Nawożenie wsiewką międzyplonową: obiekt kontrolny (bez nawożenia wsiewką międzyplonową), obornik, koniczyna perska, życica westerwoldzka, koniczyna perska — mulcz, życica westerwoldzka — mulcz. II. System produkcji: integrowany, ekologiczny. Bezpośrednio po zastosowaniu nawożenia wsiewkami międzyplonowymi uprawiano ziemniaki jadalne odmiany Zeus. Podczas zbioru ziemniaka określono plon ogólny świeżej masy bulw, a po zbiorze plon handlowy. W pobranych próbach bulw oznaczono zawartość suchej masy, skrobi i białka ogólnego, które przeliczono na plon. Otrzymane wyniki badań pozwalają stwierdzić, że większe plony bulw ziemniaka odnotowano w integrowanym niż w ekologicznym systemie produkcji. Koniczyna perska niezależnie od formy jej nawożenia w pełni zastępuje obornik w integrowanej uprawie ziemniaka. Stosowana łącznie z obornikiem w ekologicznym systemie produkcji także przynosi dobre plony...