Tytuł projektu badawczego wspieranego finansowo przez MRiRW:
3. Uprawy polowe metodami ekologicznymi: 3) badania w zakresie produkcji ekologicznego materiału siewnego roślin rolniczych. Określenie dobrych praktyk produkcyjnych, z uwzględnieniem warunków glebowych i klimatycznych oraz odporności i tolerancji na choroby - wytyczne dla prowadzenia ekologicznych plantacji nasiennych roślin rolniczych pod kątem produkcji materiału siewnego; produkcja ekologicznego materiału siewnego roślin rolniczych
Doskonalenie produkcji nasiennej pszenżyta jarego, pszenicy jarej orkisz i pszenicy zwyczajnej jarej dla gospodarstw ekologicznych – upowszechnienie wyników badan w formie zaleceń dla producentów ekologicznych
Decyzja nr DEJ.re.765.10.2025 z dnia 25 marca 2025
Wartość dofinansowania: 150 000 zł
Wartość całkowita: 150 000 zł
Kierownik zadania: dr inż. Roman Warzecha tel.: 22 7334562, tel. +48 605 782 164 e-mail: r.warzecha@ihar.edu.pl
Wykonawcy zadania: dr Piotr Ochodzki, główny specjalista naukowo-badawczy dr inż. Monika Żurek, starszy asystent, dr hab. Tomasz Góral -Prof. IHAR-PIB pracownicy techniczno-inżynieryjni
Streszczenie planowanej realizacji badania
W gospodarstwach ekologicznych stosuje się, na zasadzie odstępstwa, niezaprawiony konwencjonalny materiał siewny, gdyż w wielu ważnych gatunkach roślin uprawnych, ekologiczny materiał siewny jest niedostępny. Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, będzie obligatoryjne stosowanie ekologicznego materiału siewnego, wytworzonego w warunkach ekologicznych.
W proponowanym projekcie, planuje się poszerzenie badań nad produkcją ekologicznego materiału siewnego: jarego pszenżyta, jarej pszenicy zwyczajnej i jarej pszenicy orkisz. Te zboża znajdują zastosowanie w produkcji artykułów spożywczych o wysokiej wartości zdrowotnej (pszenica orkisz i jara pszenica zwyczajna) lub są wykorzystane w produkcji ziarna na paszę (jare pszenżyto). Pszenżyto odgrywa bardzo ważną rolę w żywieniu wszystkich zwierząt gospodarskich, w produkcji ekologicznego mleka i wyrobów mleczarskich, mięsa wołowego i wieprzowego i wyrobów wędliniarskich, drobiu, jaj i wielu innych produktów na rynek krajowy i eksport. Zarówno pszenżyto jak i orkisz mogą być uprawiane na glebach słabszych o niższym pH, które dominują również w gospodarstwach ekologicznych.
Badania zostaną przeprowadzone na nowoczesnych odmianach, które charakteryzują się bardziej korzystnymi cechami gospodarczymi w porównaniu do starszych odmian. Do przeprowadzenia projektu, wiosną 2025 roku zostaną założone doświadczenia z jarymi formami zbóż będących przedmiotem planowanych badań.
Przedmiotem szczegółowych badań w doświadczeniach będzie poziom odporności na główne choroby oraz podstawowe parametry agrotechniczne, między innymi wysokość roślin, odporność na wyleganie, liczba dni do kłoszenia. Po zbiorach nasion i ich wysuszeniu i oczyszczeniu, określony zostanie plon nasion z poszczególnych doświadczeń, oraz jego parametry fizyczne oraz laboratoryjne nasion: czystość nasion, liczba nasion gatunków obcych, zdolność i energia kiełkowania.
Na poletkach każdej z badanych odmian, w doświadczeniu ścisłym, na wszystkich zbożach będących przedmiotem projektu zostaną zastosowane biostymulatory zarejestrowane do rolnictwa ekologicznego. Uzyskane wyniki będą odniesione do kontroli (bez oprysku biostymulatorem).
W ścisłym doświadczeniu poletkowym z pszenżytem, pszenicą zwyczajną i pszenicą orkisz zostaną zastosowane różne normy wysiewu nasion pszenżyta, pszenicy zwyczajnej i kłosków orkiszu. Określony zostanie wpływ gęstości siewu na plonowanie nasion oraz na poziom zachwaszczenia. Zastosowane zostaną biostymulatory w formie oprysków na rośliny i określony zostanie ich wpływ na plonowanie i inne cechy rolnicze odmian.
W doświadczeniu infekcyjnym z użyciem grzybów z rodzaju Fusarium porównana zostanie podatność badanych odmian na fuzariozę kłosów i poziom zawartości mikotoksyn fuzaryjnych.
Przeprowadzone zostaną badania laboratoryjne zdolności kiełkowania i wigoru na szalkach Petriego z poszczególnych kombinacji doświadczalnych.
Cel planowanego badania oraz szczegółowy opis badania
Celem proponowanych badań jest optymalizacja wybranych elementów technologii uprawy, takich jak gęstość siewu, stosowanie nawozów dolistnych i biopreparatów na wielkość plonu materiału siewnego i jego jakość.
Przeprowadzenie proponowanych badań umożliwi opracowanie efektywnych technologii produkcji ekologicznego materiału siewnego, z uwzględnieniem nowych elementów, między innymi ekologicznych biostymulatorów i nawozów dolistnych dla bardzo ważnych gatunków roślin wykorzystywanych w rolnictwie ekologicznym: pszenżyta (x Triticosecale Wittm. ex A. Camus), pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L) i pszenicy orkisz (Triticum aestivum ssp. spelta L.)