Zadanie 3.15
| Tytuł projektu | Wypracowanie założeń Krajowego Programu Sojowego. |
| Kierownik projektu: | dr hab. A. Fraś, prof. Instytutu |
Szczegółowy opis zakresu rzeczowego zadań w 2025r.:
Opis zadania:
Jednym z nadrzędnych celów polityki gospodarczej kraju jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, którego kluczowym obszarem jest białko roślinne i jego dostępność.
W Polsce wciąż odnotowuje się deficyt roślin białkowych, a z UE pochodzi tylko około 30% wysokobiałkowych produktów paszowych. Pozostałą ilość stanowi importowana śruta sojowa modyfikowana genetycznie. Ponadto zmieniająca się w ostatnich latach sytuacja geopolityczna na świecie, wywołana pandemią Covid-19 oraz rosyjską inwazją na Ukrainę, które miały istotny wpływ na światowy handel i łańcuchy dostaw, powoduje konieczność podjęcia działań interwencyjnych w celu zapewnienia odpowiedniej ilości białka z krajowych źródeł oraz zróżnicowanych i pewnych miejsc jego pozyskiwania.
Źródło białka paszowego, które może zastępować w naturalny sposób importowaną śrutę sojową stanowi soja niemodyfikowana genetycznie. Obecnie w Krajowym Rejestrze oraz w obrocie znajdują się nowe odmiany soi, coraz lepiej przystosowane do warunków glebowo-klimatycznych Polski. Ich ilość jest jednak wciąż niewystarczająca.
Zmniejszenie uzależnienia Polski od importu śruty sojowej wymaga podjęcia interwencji nakierowanej na rejestrację kolejnych ulepszonych i wysokowydajnych odmian soi, zwiększenie areału uprawy i przetwórstwa soi oraz zapewnienie surowca o jak najlepszej jakości. Efekt powyższych działań będzie miał również wpływ na aspekt ekonomiczny kraju w tym opłacalność produkcji.
Podjęte działania powinny mieć kompleksowy charakter i służyć uniezależnianiu Polski od innych niż krajowe źródeł soi, poprzez rozwój i zwiększenie jej produkcji w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.
Wypracowanie Krajowego Programu Sojowego, zrzeszającego zarówno środowisko naukowe, producentów oraz odbiorców tego gatunku ma na celu zwiększenie skali produkcji, jak również jakości polskiej soi. Obecnie soja zajmuje pierwszą pozycję wśród potencjału roślin strączkowych, a jej rozwój zależeć będzie od tego ile podmiotów zostanie zaangażowanych w pracę nad tym gatunkiem oraz od poziomu inwestycji.
Głównym zadaniem w roku 2024 będzie kontynuacja oraz rozszerzanie współpracy wielobranżowej, podjętej w efekcie działań z 2023 roku. Prowadzone będą działania, mające na celu rozszerzenie interdyscyplinarnych badań nad soją, które w konsekwencji dadzą wymierne efekty praktyczne w postaci nowych, ulepszonych odmian oraz poszerzą krajową skalę produkcji soi. Kierunki tych działań wybrane będą na podstawie priorytetów opartych na wnioskach z forum „Soja w Polsce – potencjał i perspektywy”, zorganizowanym w 2023 roku. W ramach zadania planowana jest organizacja kolejnego forum, na którym zostaną przedstawione efekty dotychczas prowadzonych prac, a zakres merytoryczny zostanie poszerzony o panele związane z żywieniem zwierząt oraz aspektami ekonomicznymi. Forum planowane jest jako kolejna wspólna inicjatywa IHAR-PIB oraz Stowarzyszenia Polska Soja, która zdecydowanie przyczyni się do poszerzenia grona interesariuszy związanych z rozwojem soi w Polsce. Do wzięcia udziału w konferencji zaproszeni zostaną przedstawiciele MRiRW, jednostek naukowych, polskich firm hodowlanych, przemysłu paszowego, COBORU oraz rolnicy i producenci rolni. Spotkanie będzie miało na celu poszerzenie sieci łączącej naukę z przemysłem, która dzięki stałej współpracy zapewni szybki i wydajny transfer wiedzy do praktyki, a w konsekwencji podniesie wydajność polskiej hodowli soi. Po konferencji zostanie sporządzony dokument określający zakres działań przeprowadzonych w latach 2023 i 2024 oraz określający priorytetowe kierunki przyszłych działań. W ramach zadania planowany jest również szereg wyjazdów konsultacyjnych, mających na celu nawiązanie indywidulanych kontaktów, zwiększające liczbę podmiotów zaangażowanych w tworzenie Krajowego Programu Sojowego.
Efekt końcowy tegorocznych prac:
- Poszerzanie działań w ramach Krajowego Programu Sojowego, łączącego środowisko naukowe, hodowlane i przemysłowe, umożliwiających szybki transfer nauki do praktyki.
- Nawiązanie współpracy z partnerami naukowymi w celu ukierunkowania i poszerzenia zakresu badań nad soją.