Tytuł projektu:
Określenie efektywności otoczkowania nasion kukurydzy preparatami na bazie chitozanu oraz krzemu na rzecz rolnictwa ekologicznego w kontekście przeciwdziałania chorobom powodowanym przez grzyby z rodzaju Fusarium spp.: zgorzeli podstawy łodygi i fuzariozie kolb oraz redukcji skażenia ziarna mykotoksynami fuzaryjnymi
Kierownik projektu: dr hab. Elżbieta Kochańska – Czembor, prof. Instytutu
1. Cele Projektu
1.1.Cel ogólny projektu
Określenie efektywności otoczkowania nasion kukurydzy preparatami stosowanymi w rolnictwie ekologicznym, opartymi na bazie chitozanu oraz krzememu w kontekście podatności na choroby powodowane przez grzyby z rodzaju Fusarium spp.: zgorzeli podstawy łodygi i fuzariozie kolb oraz redukcji skażenia ziarna mykotoksynami fuzaryjnymi w ziarnie.
1.2.Cele szczegółowe
Określenie wpływu preparatu na bazie chitozanu oraz na bazie chitozanu i krzemu na:
(1) fenotyp i fizjologię w roślin części nadziemnej i korzeni w stadium siewki na podłożu skażonym osobno: F. graminearum, F. veriticillioides, F. sporotrichoides, F. proliferatum, F. temperatum w warunkach kontrolowanych,
(2) podatność roślin na zgorzel podstawy łodygi i fuzariozę kolb po zakażeniach sztucznych łodygi osobno F. graminearum, F. veriticillioides, F. sporotrichoides, F. proliferatum, F. temperatum w warunkach polowych,
(3) zdolność do akumulacji mykotoksyn w ziarnie.
W rolnictwie ekologicznym otoczkowanie nasion może być ważnym komponentem integrowanej roślin (IPM) stosowanym prewnecyjnie, zapobiegając infekcji pierwotnej przez patogeny jak i ograniczając ich dalszy rozwój, jednak asortyment środków do zaprawiania materiału siewnego jest niewielki.
Biostymulatory oferują potencjalnie nowe podejście do regulacji/modyfikacji procesów fizjologicznych w roślinach, w celu stymulowania wzrostu, złagodzenia ograniczeń wywołanych stresem i zwiększenia wydajności upraw również w rolnictwie ekologicznym. Mogą wpływać zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio na rośliny. Przykładem jest nietoksyczny, naturalny, biodegradowalny i biofunkcjonalny chitozan. Jest on bezpieczny dla organizmu i łatwo dostępny.
Biostymulatory, takie jak: hydrolizaty białkowe, ekstrakty z alg, kwasy humusowe i fulwowe oraz środki kontroli biologicznej (BCA, ang. Biological Control Agents), w tym grzyby Trichoderma, są wciąż badane pod kątem łagodzenia skutków stresu biotycznego i abiotycznego, a także podnoszenia jakości plonów, poprzez stymulowanie procesów fizjologicznych roślin. Należy brać pod uwagę, że niezbędne jest stosowanie BCA tylko wtedy, gdy jest to konieczne, we właściwym czasie, tempie, miejscu i zgodnie z właściwą metodą. Rozsądne stosowanie BCA może zmniejszyć ilość odpadów BCA i narażenie na nie oraz zwiększyć wydajność BCA.
Na podstawie dotychczasowych badań wciąż nie można stwierdzić czy zaprawianie jest wystarczająco efektywne i może mieć przełożenie na praktykę czyli na dużych obszarach plantacji ponieważ badania nie są prowadzone w sposób kompleksowy.
Kukurydza, pszenica i jęczmień to podstawowe gatunki uprawiane na dużej powierzchni Polski. Brak jest jednoznacznych informacji, czy otoczkowanie nasion chitozanem oraz chitozanem wspomaganego krzemem na wpływa wzrost i rozwój roślin kukurydzy.
Duża powierzchnia uprawy kukurydzy oraz uproszczenie agrotechniki spowodowały nasilenie występowania wybranych patogenów w tym grzybów z rodzaju Fusarium spp. jako sprawców chorób: zgorzeli podstawy łodygi i fuzariozy kolb oraz skażenia ziarna mykotoksynami. Typ ziarna istotnie wpływa na stopień odporności. Zaprawianie nasion przed siewem jak i stosowanie oprysków w trakcie sezonu wegetacyjnego chitozanem i krzemem potencjalnie może ograniczyć nasilenie tych chorób.